Türk sosyolojisinde yeni bir alan: Gönüllülük araştırmaları

Abstract

Bu çalışma, Türk sosyolojisinde yeni bir araştırma ve tartışma alanı olarak be- liren gönüllülük üzerine iki ana soruya yanıt arama çabasıdır: 1) 1990’lı ve 2000’li yıllarda oluşmaya başlayan gönüllülük literatürü Türkiye’de nasıl inşa edilmektedir? 2) İnşa edilmekte olan bu gönüllülük söylemi Türkiye gerçekliğine ne kadar uyumludur? Bu sorular çerçevesinde iki temel argüman ileri sürülmektedir. 1) Gönüllülük üze- rine özgün kuramsal ve yöntemsel katkılardan çok uzak olan mevcut literatür Batılı kavram ve kaygılar çerçevesinde inşa edilmektedir. 2) Bu haliyle mevcut literatürün Türkiye gönüllülük gerçekliğini kavrayabilmesi ve yansıtabilmesi mümkün değildir. Mevcut literatüre bir katkı olarak bu makale, Türkiye’deki cemaat ve tarikat ağbağ- larında (network) hakim olan ve büyük oranda gönüllülük araştırmalarının kapsamı dışında kalan bir tür olarak “kayıt-dışı gönüllülük” kavramını açımlamaktadır.

This article aims at looking for answers for two main questions on volun- teering that was recently emerged as a new field of research in Turkish Sociology. 1) How has the literature on volunteering been constructed in Turkey since 1990’s? 2) How suitable is the recently constructed discourse on volunteering for the reality of Turkey? Based on those two questions, the article proposes and defends two main ar- guments: 1) the present literature on volunteering, which lacks authenticity in terms of both theory and methods, has been constructed on the basis of Western concep- tualizations and concerns. 2) As it is, the present literature suffers from the lack of ability to comprehend and reflect the reality of volunteering in Turkey. Thus, as a contribution to the present literature, this article offers and tries to articulate, for the first time, the concept of “unregistered volunteering” to refer to the type of volunte- ering that is dominant among religious communities and sects in Turkey and that is largely ignored by researchers of volunteering.