Döviz kuru ve hisse senetleri fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisi

Abstract

Bu çalışmada Türkiye 'de hisse senetleri piyasası ve döviz kuru arasındaki ilişki, zaman serisi analiziyle aylık veriler kullanılarak araştırılmıştır. Bu amaçla, döviz kuru, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ulusal 100 endeksi ve sektör bazında hisse senetleri endeksleri alınmıştır. Türkiye 'de en fazla işlem yapılan döviz kuru ABD doları olduğu için, döviz kuru olarak bu kur tercih edilmiştir. Sektörlere göre alınan hisse senetleri endeksleri, mali sektör endeksi, sanayi sektör endeksi ve hizmet sektör endeksleridir. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasından alınan verilerin başlangıç dönemi farklıdır. Hizmet sektör endeksi, 1997:01-2004:12 dönemini, diğer veriler ise 1991:01-2004:12 dönemini kapsamaktadır. Yapılan eşbütünleşme testi sonucunda, döviz kuru ile ulusal 100 endeksi, döviz kuru ile mali sektör endeksi ve döviz kuru ile sanayi sektör endeksi arasında uzun dönemli istikrarlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ancak döviz kuru ile hizmet sektör endeksi arasında ilişki yoktur. Ayrıca, değişkenler arasındaki nedenselliğin yönü, Granger'in nedensellik tanımına dayanan Hsiao (1981) testi kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, döviz kuru ile hisse senetleri fiyat endeksleri arasında iki yönlü nedensellik olduğunu göstermiştir.

In this paper, the relationship between stock exchange market and exchange rate in Turkey is examined with time series analysis based on monthly data. To that end, exchange rate, National 100 from Istanbul Stock Exchange and sectorbased stock indexes were taken. Since the most popular exchange rate in Turkey is U.S. dolar, it is taken for this study as the exchange rate. The sector-based stock exchange indexes include financial sector index, industry sector index and service sector index. The starting term of the data taken from the Central Bank of The Republic of Turkey is different. The service sector index covers the period 1997:01-2004:12 and other data 1991:01-2004:12. The cointegration test results reveal that there exists a long-term stable relationship between exchange rate and National 100, exchange rate and financial sector index, and exchange rate and industry sector index. But, there is no relationship between exchange rate and service sector index. Besides, the direction of causality among variables was analyzed by using Hsiao (1981) test, which relies on Granger's causality definition. The results indicate that there is a bi-directional causality among exchange rate and stock price indexes.