Betonarme yapıların deprem performanslarının belirlenmesi için kullanılan hızlı değerlendirme metotlarının karşılaştırılması

Abstract

Ülkemizin büyük bir kısmı, Dünya‟da en yoğun ikinci deprem kuşağı olan Alp-Himalaya Deprem Kuşağının içinde yer almaktadır. Gerek tarihi gerekse aletsel dönem kayıtları, ülkenin çok büyük bir kesiminde geçmişte büyük depremler olduğunu işaret etmektedir. Dolayısıyla, oluşabilecek depremlerde can kayıplarının ve büyük maddi hasarların önüne geçebilmek adına yeterli güvenlikte ve ekonomik tasarımlar büyük önem arz etmektedir. Ülkemizdeki mevcut yapıların büyük bir kısmı, 01.01.2019 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY‟19) ve Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslardaki yapı güvenlik koşullarını sağlamadığı bilinmektedir. Mevcut yapıların detaylı analizlerinin yapılması hem sayıca fazla olması hem de uzun zaman alması sebebiyle neredeyse imkansızdır. Risk analizi yapabilmek için kısa zamanda hazırlanan, ekonomik ve güvenilir sonuç ihtiyacına olan gereksinim Hızlı Değerlendirme Yöntemlerini doğurmuştur. Bu yöntemler, binaların depreme dayanıklılıklarını kesin olarak belirlemeyi değil, risk durumuna göre öncelik oluşturmayı ve detaylı analiz gerektirip gerektirmediği konusunda hızlı sonuçlara ulaşmayı hedefler. Bu çalışma kapsamında mevcut betonarme bir okul binası, Kanada Sismik Tarama, FEMA 154 Görsel Tarama, Japon Sismik İndeks ve P25 Yöntemleri kullanılarak inceleme yapılmıştır. P25 Yöntemi ile elde edilen Psonuç puanına yapının göreli kat ötelemesi değerleri dahil edilerek oluşturulan P25-V.ÖZKA versiyonu ile de çözümleme yapılmıştır. Söz konusu yöntemlerin ortak ve farklı yanlarının sonuç puanlarına olan etkileri belirlenmiştir. Yöntemlerin uygulaması neticesinde elde edilen sonuçlar yorumlanmış ve benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir. İncelenen hızlı değerlendirme yöntemleri birbirleri arasında uygulama süresi, uygulama kolaylığı, güvenliği ve materyal çeşitliği açısından değerlendirilmiş ve uygulanabilirlik açısından öncelik sıralaması önerisinde bulunulmuştur.

A large part of our country is located in the Alp-Himalaya Earthquake Belt which is the second most intense earthquake zone in the world. Both historical and instrumental period records indicate that there have been major earthquakes in the vast majority of the country in the past. Therefore, sufficient safety and economic designs are of great importance in order to prevent loss of life and major material damage in the earthquakes that may occur. A large part of the existing structures in our country, which was put into force on 01.01.2019 Turkey Earthquake Building Regulations (TBDY'19) is known not to provide structure and security conditions in the Principles Regarding the Determination of Risky Buildings. Detailed analysis of existing structures is almost impossible because of both their numbers and taking long time. The need for economic and reliable results, which were prepared in a short time in order to make a risk analysis, gave rise to Fast Assessment Methods. These methods aim not to classify the earthquake resistance of buildings correctly, but to prioritize them according to the risk situation and to achieve rapid results about whether they require detailed analysis. In this study, an existing reinforced concrete school building was conducted by using Canadian Seismic Screening, FEMA 154 Visual Screening, Japanese Seismic Index and P25. It has been tried to reveal the exact result with the P25-V.ÖZKA Version, which was created by adding the values of the relative coefficients of the structure to P result scores obtained by the P25 method. The effects of common and different aspects of these methods on the result scores were determined. The results obtained as a result of the application of the methods have been interpreted and it has been found that the results are similar. The examined rapid evaluation methods were subjected to scoring in terms of application time, ease of application, safety and material variety, and a priority was suggested.