İlkokul ders kitaplarında çocukluk anlayışı

Abstract

Toplumsallaşmanın aileden sonraki ilk basamağı olan okullar ve okul yaşantısına dair tüm unsurlar çocukların yaşamına etkileyen önemli faktörlerdir. Ev, okul gibi mekânlarda ellerinden düşürmedikleri düşünüldüğünde ders kitapları ise bu unsurların en önemlisidir denebilir. Bu düşünceyle, ilkokul ders kitaplarının yeni çocuk anlayışını yansıtıp yansıtmadığının araştırıldığı bu tez çalışmasında öncelikle ilgili alan yazın taranmıştır. Metodoloji bölümünde, problemin belirlenmesi, örneklem grubunun seçilmesi, analiz kategorilerinin belirlenmesi ve değerlendirme yapılarak bir sonuca varılması basamaklarını içeren içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda, sosyal olguların yoğunlukta yer aldığı ilkokul hayat bilgisi, sosyal bilgiler, Türkçe ve din kültürü ve ahlak bilgisi kitaplarından her sınıf seviyesinde rastgele birer örnek seçilmiş ve seçilen kitaplar belirlenen altı kategoride değerlendirmeye alınmıştır. İncelemeler neticesinde ders kitaplarının modern dönem çocukluk anlayışını yansıttığı, bazı yönlerden yeni çocukluk anlayışına yaklaştığı fakat bunun da günümüz çocukları için yeterli olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu tez çalışması Milli Eğitim Bakanlığınca çocuklara yönelik yürütülen çalışmalarda bir yol gösterici olabilir.

The first step of socialization after the family, schools and school life elements have very important affects on children‘s life. Course books, which children always cary with them, are the most important ones of these elements. Start off from this idea, the thesis aims to search the concept of childhood in primary school course books. At first, literature review was done. In methodology section, content analysis was used. Content analysis includes determination of the problem, selection of semple group, determination of categories of analysis and evaluation. For this purpose, one sample of Turkish, religion and morality knowledge, social sciences and life science lesoons‘ books were chosen for each grade because they have much more social aspects than the other lessons‘ books. Selected books were investigated in six categories which were determined earlier. As a result of review, it is found that course books reflects the modern term childhood conception. In some aspects of course books, they reflects the last childhood concept but it is not enough for today‘s children. This thesis can be a path finder for the Ministry of Education‘s works on children.