Türkülerde Manisa çevresinin sosyo-kültürel-ekonomik özellikleri üzerine bir inceleme

Abstract

Özellikle günümüzde coğrafya, insan-insan ilişkilerini incelemeye, konu olarak ele almaya başlamıştır. Bu nedenle, somut olan unsurların yanında somut olmayan unsurlar da ilgi görmekte, coğrafi araştırmalarda yer almaktadır. Gelenekler, dini inanışlar, giyim kuşam, yeme içme kültürü, dil, yazılı veya sözlü eserler, şarkılar, türküler gibi yazılı veya sözlü olarak nesilden nesile aktarılmaktadır. Kültürel coğrafya, belirli bir zamanda ve yerde yaşayan insanların dünyayı anlamlandırma şeklidir. Müzik coğrafyası ise, 1960’lı yıllarda insan ve mekân arasındaki etkileşimden doğan sözlü kültürün taşıyıcısı olarak gelişmeye başlamıştır. Türk halk müziği türlerinden biri olan türküler, Anadolu topraklarında yaşayan halkın yüzyıllardır hissettiklerini, yaşadıklarını, başından geçen iyi ya da kötü olayları, kendilerine has yaşam biçimlerini, oluşturdukları kültürel benliklerini yörenin özellikleriyle birleştirerek aktarmaktadır. Türküler insanlar tarafından oluşturulan beşeri çevre ile yakından ilişkilidir. Bu nedenle, Türküler Türk halkının yaşantısından doğan geleneklerini, göreneklerini, tarihini en güzel şekilde ortaya koyan somut olmayan kültürel unsurlardandır. Halkın yaşanmışlıklar karşısında hissettiği bütün duyguları yansıtan türküler bundan dolayı Türk halkının sahip olduğu kültürel değerleri, sosyalleşme biçimini ve ekonomik özellikleri en iyi şekilde taşıyan somut olmayan kültür unsurlarıdır. Bu araştırmada Manisa’nın sosyo-kültürel-ekonomik özelliklerinin yöreye ait türküler içindeki yeri coğrafi bakış açısıyla incelenmiştir. Mekâna ait coğrafi özelliklerin türkü sözleriyle bağlantılı olup olmadığı ele alınmıştır. Bu nedenle araştırmada Manisa’nın sosyo-kültürel-ekonomik özelliklerinin Manisa türküleri ile arasındaki etkileşimi ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmada Manisa türküleri, içerik analizi yöntemiyle ilk olarak konularına ve içinde bulundurdukları coğrafi unsurlara göre farklı sınıflara ayrılmıştır. Manisa yöresi türküleri tablo ve grafik kullanılarak türkülerde bulunan sözlü kültür öğeleri, tahıllar, meyveler ve sebzeler, giyim-kuşam, gelenek ve görenekler içerik analizi ve betimsel analiz yöntemleriyle incelenmiştir. Yazılı ve sözlü halk kültürü bakımından türkülerde geçen coğrafi unsurlar ele alındığında yörede geçmişten günümüze söylenegelen türküler, öncelikle türkü başlıklarında geçen, sonrasında türkü sözlerinde geçen sosyo-kültürel-ekonomik coğrafya unsurları değerlendirilmiştir. Yapılan bu araştırmada Manisa türkülerinin sosyo-kültürel-ekonomik özellikler bakımından zengin olduğu görülmektedir. Bu özellikler halkın yaşayış biçimi, geçim kaynakları, tarım ürünleri, gelenek ve görenekleri, giyim kuşamları, başından geçen olaylar olarak ele alınmakta olup sosyo-kültürel-ekonomik unsurlar bazen bir başına bazen de bir arada Manisa türkülerinde ele alınmıştır. Türkülerde geçen coğrafya unsurları ulusal kültürün bir parçası olmasına rağmen yöre türkülerine yerel motifler ve temalar da konu olmaktadır.

Especially in the present, geography has begun to examine human-human relations as a subject. For this reason, in addition to the concrete elements, intangible elements are also attracted by geography. Traditions, religious beliefs, clothing, eating and drinking culture, language, written or oral works, songs, folk songs, such as written or spoken, are passed from generation to generation. Cultural geography is the way in which people living at a certain time and place understand the world. The geography of music began to develop as a carrier of oral culture from the interaction between human and space in the 1960s. Folk songs, one of the Turkish folk music genres, reflect the emotions, thoughts, various views of their lives and cultural values throughout the centuries by installing the meanings related to the place. Folk songs are closely related to the human environment created by humans. Turkish folk music is an intangible cultural element that best reflects the characteristics, history, traditions and customs of Turkish society. The folk with all human emotions are the values that reflect the cultural, social and economic life of Turkish society. In this research, the socio-economic and cultural characteristics of Manisa is examined in terms of its geographical location. It is also discussed whether the geographical features of the site are related to the lyrics of folk songs. For this reason, it is aimed to reveal the interaction between the socio-economic and cultural characteristics of Manisa. Manisa songs were classified according to their themes and geographical patterns with content analysis method. The folks of the Manisa region were analyzed by using the table and graphics, the verbal culture items in the folk songs, cereals, fruits and vegetables, clothing-styles, traditions and traditions were analyzed with the content analysis and descriptive analysis methods. Considering the geographic elements in folk songs in terms of written and spoken folk culture, the folk songs from the past to the present in the region, first of all, the sociocultural and cultural geography elements that were mentioned in the songs of the folk songs and then in the lyrics of the songs were evaluated. In this study, it is seen that Manisa folk songs are rich in socio-economic and cultural characteristics. These features are considered as the way of life of the people, livelihoods, agricultural products, traditions and traditions, clothing patterns, and events. These factors are sometimes reflected in Manisa songs as single and sometimes as a whole. Although the geographic motifs used in folk songs are part of the national culture, local motifs and themes are the subject of this subject.