İş güvencesizliği algısı ile iş üretkenliği ilişkileri: mevsimlik ve mevsimlik olmayan konaklama işletmelerinde karşılaştırmalı bir araştırma

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, konaklama işletmeleri çalışanlarının iş güvencesziliği algıları ile iş üretkenliği düzeyleri arasındaki ilişkiyi tespit etmek ve bu ilişkinin varlığını tüm yıl ve mevsimlik çalışanlar açısından karşılaştırmalı bir şekilde sorgulamaktır. Bu yapılırken, mevsimlik işletme çalışanlarının sezon sonunda işin zaten biteceğini bilmeleri olgusu, ―iş güvencesizliği‖ algısına dahil edilmemiş, iş güvencesizliği algısı sadece sezon içerisindeki algıyla sınırlandırılmıştır. Sezon sonunda işin bitecek olmasının üretkenliğe olan etkisi ise ayrıca ele alınmıştır. Bu çalışmayı özgün ve özellikle önemli kılan esas faktör de budur. Bunun yanı sıra, bu konuların ayrılmaz bir parçası olarak, iş güvencesizliği algısının ve iş üretkenliği düzeyinin tüm yıl çalışanlarda mı, yoksa mevsimlik çalışanlarda mı genel olarak daha yüksek olduğu araştırılmıştır. Çalışmada, iş güvencesizliği ve iş üretkenliği kavramları ve bunların birbiriyle ilişkileri üzerine ilgili literatürden yararlanılmıştır. Bunun yanı sıra, İstanbul ve Marmaris destinasyonlarındaki konaklama işletmeleri çalışanları ile yüz yüze görüşülerek anket uygulaması yapılmıştır. Bulgular, şu sonuçlara işaret etmektedir. Tüm yıl çalışanların iş güvencesizliği algılarının genel düzeyi, mevsimlik çalışanlara nazaran daha düşüktür. İş üretkenliğinin genel düzeyi ise tüm yıl çalışanlarda daha yüksektir. Her iki grupta da iş güvencesizliğinin, iş üretkenliği üzerinde negatif bir etkisi bulunmaktadır. İş güvencesizliği algısı daha yüksek olan bireylerin iş üretkenlikleri daha azdır. Her iki grupta iş güvencesizliği ile iş üretkenliğinin ilişkisi, derece olarak aynıdır. Fakat iş güvencesizliği algısındaki olumlu ya da olumsuz bir değişmenin iş üretkenliği üzerindeki etkisi mevsimlik çalışan kesimde daha belirgindir. Bu, mevsimlik işletmede çalışanların üretkenliklerinin de genel olarak daha düşük olmasıyla izah edilmektedir. Mevsimlik işletme çalışanlarının sezon sonunda başka bir iş bulabilme olasılığının artmasının bireyin üretkenliği üzerindeki etkisi ise üretkenliğin azalması yönündedir. Çalışmada bütün bu sonuçların muhtemel sebepleri üzerinde durulmuştur.

The main aim of this study is to determine the relationship between job insecurity perception and job productivity levels of employees in hospitality establishments and to examine the existence of the relation from the perspectives of seasonal and non-seasonal employees comparatively. While this is done, the fact that seasonal establishment employees know that the work will end at the end of the season is not included in the perception of ―job insecurity‖, and the perception of job insecurity is limited only to the perception in the season. The effect of the termination of the job at the end of the season on productivity was separately addressed. This is the main factor that makes this study unique and particularly important. In addition, as an inseparable part of these issues, it has been investigated whether the perception of job insecurity and job productivity level are generally higher in seasonal or non-seasonal employees. In the study, the literature on the concepts of job insecurity and job productivity and their relations with each other have been utilized. In addition, a questionnaire was applied to the employees of hospitality establishments by face-to-face interviews in Istanbul and Marmaris destinations. The findings point to the following results. The overall level of job insecurity perception of non-seasonal employees is lower than seasonal employees. The overall level of job productivity is higher for non-seasonal employees. In both groups, job insecurity has a negative effect on job productivity. In both groups, the relationship between job insecurity and job productivity is the same in terms of degree. However, the effect of a positive or negative change in the perception of job insecurity on job productivity is more evident in the seasonal employee population. This is explained by the fact that the productivity of seasonal employees is generally lower. The effect of increasing the likelihood of seasonal employees to find another job at the end of the season has a negative effect on the productivity of the individual. The possible causes of all these results were emphasized in the study.