Öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, ilkokul, ortaokul ve liselerde çalışan öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma, 2016-2017 eğitim öğretim yılında Balıkesir ilindeki ilkokul, ortaokul ve lisede görev yapan 653 öğretmen üzerinde yapılmıştır. Araştırmada öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarını belirlemek amacıyla “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” (Organizational Commitment Scale), örgütsel vatandaşlık davranışlarını belirlemek amacıyla “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği” (Organizational Citizenship Behavior Scale) kullanılmıştır. İlk olarak, toplanan verilere Lisrel programı kullanılarak Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uygulanmıştır. Ardından istatistik paket programları kullanılarak değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesi için korelasyon analizi, çoklu varyans analizi (MANOVA) ve yordayıcılığı test etmek amacıyla Çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının; görev yeri, branş ve ders saati değişkenli bakımından anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Ancak, cinsiyet ve mesleki kıdem değişkenleri açısından öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının anlamlı bir farklılığa sahip olmadığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı algılarında cinsiyet, branş ve öğrenim durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık belirlenirken, öğretmenlik kararı değişkeninin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı algılarında bir etkiye sahip olmadığı saptanmıştır. Bununla birlikte, duygusal bağlılık ve normatif bağlılık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu sonucu elde edilmiştir. Bu sonuç doğrultusunda, yüksek örgütsel bağlılığa sahip öğretmenlerin daha fazla örgütsel vatandaşlık davranışı göstereceklerini söylemek mümkündür.

The main aim of this study is to examine the relationship between the organizational commitment and organizational citizenship behavior of the teachers who work in primary schools, secondary schools and high schools. This study was conducted on the teachers working at primary secondary and high schools in Balıkesir province, in the 2016-2017 academic years. In order to determine the organizational commitment levels of teachers The Organizational Commitment Scale is used. Another scale which was used to determine the organizational citizenship behavior perceptions of teachers is The Organizational Citizenship Behavior Scale. The data collected was analyzed by using Confirmatory Factor Analysis (CFA) via Lisrel Program, correlation analysis, Multivariate Analysis of Variance (MANOVA) and Multiple Linear Regression Analysis via Statistical Package programs. The results of the study showed that teachers’ organizational commitment levels differed significantly in terms of school type, major and work load variables but had statistically significant difference according to gender and seniority. The results also suggested that while there was a statistically significant difference in the organizational citizenship behavior perceptions of teachers with regards to gender, major and educational background variables, there wasn’t any difference in terms of teachership decision variable. Moreover, it was determined that there was a positive and significant relationship between affective and normative commitment and organizational citizenship behavior,. In accordance with this result, it is possible to say that teachers who have high levels of organizational commitment will show more organizational citizenship behavior.