Hayat Mecmuası'ndaki kitâbiyât eleştirileri

Abstract

Bu tez çalışmasında birçok değişim ve dönüşümün yaşandığı Cumhuruiyet'in kuruluşu aşamasında halkı ve gençliği aydınlatarak bir anlamda döneme yön vermeye çalışan Hayat mecmuasındaki Kitâbiyât eleştirileri metinleri incelenmiştir. Çalışmanın amacı, 1926-1930 yılları arasında yayınlanan Hayat mecmuasında yer alan "Kitâbiyat eleştirileri" metinlerini tespit etmek ve bu metinlerde tanıtılan eserleri belirleyerek eserlerle ilgili verilen bilgileri tüm detayıyla akademik camianın faydasına sunmaktır. Bu bağlamda mecmuada gerek Batı gerekse Türk sahasında yeni çıkan, baskısı yenilenen veya önceden yayınlandığı halde mecmua yazarının eline yeni geçen eserlerin nasıl tanıtıldığını ortaya koymaktır. Bu bağlamda çalışmamız içerisinde kitâbiyât eleştirisi ve kitap tanıtım yazısı ifadeleri bir arada kullanılmıştır. Hayat mecmuası, edebiyattan sanata, felsefeden psikolojiye, tarihten coğrafyaya kadar birçok alana hitap eden yazı ve değerlendirmelerin bulunduğu bir mecmuadır. Bu bağlamda mecmuada tespit etmiş olduğumuz kitâbiyat eleştirileri / kitap tanıtım yazıları da aynı çeşitliliğe sahiptir. Mecmuada, Türk sahasında yayınlanan eserlerin tanıtımının yanı sıra Batı sahasında yer alan eserlerin tanıtımına da yer verilir. Mecmua, okuyucusunu dünyada olan her gelişmeden ve yenilikten haberdar etmeye çalışır. "Hayat daima hayata… Dünyaya daha çok hayat katalım!" sloganıyla yayın hayatında yer alan mecmua, Türk gencini ve milletini her alanda ilerletmeyi hedeflerken bunu sağlamanın en önemli yolunun okumaktan geçtiğini bilir ve bu nedenle içerisinde yerli-yabancı, eski-yeni birçok kitap tanıtımı yazısına yer verir. Mecmuada yer alan kitap tanıtımı yazılarındaki amaç, kimi zaman Türk okuyucusunu yeni veya önemli eserlerden haberdar etmekken kimi zaman da eserlerdeki hataları, kusurları ve eksiklikleri eleştirerek ortaya koymaktır. Özellikle yabancı eserlerin tanıtımında eser içeriğinde Türk kültürü, tarihi ve İslam diniyle ilgili bilgiler varsa bu eserlerin daha büyük bir titizlikle ve eleştirel bir bakış açısıyla incelendiği göze çarpar. Tematik bir tasnife tabî tuttuğumuz metinlerde en çok tarih, Batı edebiyatı ve felsefe içerikli eserlere yer verildiği dikkat çeker. Hayat mecmuası yazarları, kitap tanıtımı yazılarında da tüm konularda olduğu gibi toplumsal fayda açısından değerlendirmelerde bulunmuşlardır. Bu bakış açısı içerisinde Türk milletini okunacak ve okunmayacak eserlerden haberdar etmeye çalışmışlardır. Çalışmamızda Hayat mecmuasında tanıtılan eserler dikkate alınarak mecmua yazarlarının kitâbiyât eleştirileri metinlerinde eserlere dair neleri dikkate aldıkları, önemsedikleri veya eksik buldukları açıkça gösterilmeye çalışılmıştır.

In this thesis, the texts of Book Criticism in Hayat magazine, which tried to enlighten the public and the youth during the establishment of the republic, where many changes and transformations were experienced, were examined. The aim of the study is to identify the texts of "Book Criticism" in Hayat magazine published between 1926-1930 and to determine the works introduced in these texts and to present the information about the works in full detail for the benefit of the academic community. In this context, it is to reveal how the works that are newly published in both the Western and Turkish fields, whose editions are renewed, or which have been previously published but which have just come into the hands of the author of the periodical are introduced. In this context, the terms book review and book introduction are used together in our study. Hayat magazine is a periodical with articles and reviews addressing many fields from literature to art, philosophy to psychology, history to geography. In this context, the book reviews / book promotions that we have identified in the periodical have the same diversity. In addition to the promotion of works published in the Turkish field, it also includes the promotion of works in the Western field. Mecmua tries to inform its readers about every development and innovation in the world. Mecmua, which is published with the slogan "Life is always life... Let's add more life to the world!", aims to advance Turkish youth and the nation in every field, knowing that the most important way to achieve this is through reading, and for this reason, it includes many local and foreign, old and new book introductions. The purpose of the book introductions in Mecmuada is sometimes to inform the Turkish reader about new or important works, and sometimes to criticize the mistakes, flaws and deficiencies in the works. Especially in the introduction of foreign works, if there is information about Turkish culture, history and Islamic religion in the content of the work, it is noticeable that these works are examined with greater meticulousness and a critical point of view. In the texts that we have subjected to a thematic classification, it is noteworthy that history, Western literature and philosophy are mostly included. As in all other subjects, the writers of the Hayat magazine made evaluations in terms of social benefit in their book reviews. Within this perspective, they tried to inform the Turkish nation about the works to be read and the works not to be read. In our study, by taking into account the works promoted in Hayat magazine, it has been tried to clearly show what the writers of the magazine took into account about the works in their book criticism texts, what they found important or incomplete.