Tevessülün tasavvufî kavramlarla ı̇lı̇şkı̇sı̇ ve psı̇kolojı̇k etkı̇leri

Abstract

İnsanın fıtrî eğilimlerini merkeze alan tasavvufî düşüncenin ruhsal dengeyi sağlamadaki etkileri üzerine hazırlanan bu çalışma, tasavvufî kavramların iş birliği içinde hareket ettiği düşüncesine dayandırılmıştır. Çalışmada tasavvufî düşünce sistemine ait bir kavram ve uygulama olarak ele alınan tevessülün insana birtakım erdemleri kazandırdığı ve böylelikle onun manevi olgunlaşmasına destek olduğu ortaya konulmuştur. Aynı zamanda tevessülün insanın bilinç ve farkındalık hâlini artıran yönlerine de vurgu yapılarak sağlıklı bir ruh haline kavuşmasına hizmet ettiği sonucuna varılmıştır. Bu bağlamda tevessülün ilişkili olduğu tasavvufî kavramlar tespit edilmiş ve insanın kendini tanıması, ifade etmesi, ümit duyması, motive olması, kaygılı durumlarla başa çıkabilmesi, empatik düşünerek özgeci davranışlar sergileyebilmesi ve öz yeterlilik duygusu üzerindeki etkileri incelenmiştir. Aynı zamanda tevessülün bir modelleme olduğu ortaya konmuş ve modellemenin tüm getirilerinin tevessül için de geçerli olduğu belirtilmiştir. Tüm bu sonuçları ortaya koymada tasavvufun temel kaynakları ve psikoloji alanında yapılan çalışmalar karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Bu çalışmada tevessüle insan psikolojisinin göz önüne alındığı bütüncül bir bakış açısıyla yaklaşılmıştır ve bu durum tevessülün yüzeysel bir kavram olmadığını göstermiş, derin anlamları çeşitli şemalarla da ifade edilerek ortaya konmuştur.

This study, which is prepared on the effects of mystical thought, which focuses on human innate tendencies, on providing spiritual balance, is based on the idea that mystical concepts act in cooperation. In the study, it has been revealed that tawassul, which is considered as a concept and practice belonging to the mystical thought system, gives people some virtues and thus supports their spiritual maturation. At the same time, it has been concluded that tawassul serves to achieve a healthy mood by emphasizing the aspects of tawassul that increase the state of consciousness and awareness. In this context, the mystical concepts that tawassul is associated with have been identified and their effects on people's self-knowledge, expression, hope, motivation, coping with anxious situations, displaying altruistic behaviors by thinking empathetically, and the sense of self-efficacy have been examined. At the same time, it has been revealed that tawassul is a modeling and it is stated that all the benefits of modeling are also valid for tawassul. In revealing all these results, the main sources of Sufism and studies in the field of psychology have been discussed comparatively. In this study, tawassul has been approached from a holistic point of view, taking into account human psychology, and this has shown that tawassul is not a superficial concept, and its deep meanings are also expressed with various schemes.