788 numaralı Balıkesir Şer'iyye Sicil Defterinin transkripsyonu ve değerlendirilmesi (h. 1299-1317)

Abstract

Osmanlı Devleti'nde mahkeme kayıtları olarak karşımıza çıkan şer'iyye sicil defterleri, tarih çalışanlar için son derece önemli, birinci elden kaynaklardır. Şer'iyye sicilleri tarihçiler için önemli kaynaklar olmakla birlikte sosyal bilimlerin değişik alanlarında çalışma yapan araştırmacılar için de sonuçları itibariyle önemli kaynaklardır. Osmanlı Mahkemelerinin ifa ettiği vazifeler itibariyle farklı alanlarda belgelerin sicillere yansıdığını söylemek mümkündür. Nitekim konumuz olan 788 Numaralı Balıkesir Şer'iyye Sicil Defteri'nde de nafaka, vakıf, tereke, borç, vekâlet, nikâh, boşanma gibi çeşitli konularda birçok belge olup araştırmanın üzerinde duracağı konu yelpazesinin genişlemesinde temel etken olmuştur. Araştırmada 788 Numaralı Balıkesir Şer'iyye Sicil Defteri esas alınarak defterin ihitva ettiği M. 1881-1900 (H. 1299-1317) yılları arasındaki belgeler titizlikle incelenmiş ve bunlardan yola çıkarak XIX. Yüzyılda sosyal ve ekonomik açılardan Balıkesir Şehri'nde nasıl bir yaşam olduğunu tespit etmek amaçlanmıştır. Şer'iyye Sicil Defteri'nden elde edilen veriler analiz edilip gruplandırılarak ve gerekli kaynaklardan bu veriler hakkında taramalar yapılarak, Balıkesir'in XIX. Yüzyılda sahip olduğu sosyal ve ekonomik görünüm detaylı bir şekilde ortaya koyulmuştur. Buna göre içerik bakımından üç ana bölümden oluşan araştırmada ilk bölümde Balıkesir Şehri'nin mahalleleri, karyeleri, nahiyeleri ve şehir halkının adları, unvanları incelenmiştir. İkinci bölümde ise aile içi ilişkiler, giyim-kuşam, ev eşyaları, mutfak eşyaları ve tereke kayıtları gibi Balıkesir'in sosyal hayatını ortaya koyan konular incelenmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise 788 Numaralı Balıkesir Şer'iyye Sicil Defteri'nin belge özetleri ve bu belgelerin transkriptlerine yer verilmiştir. Burada da elde ettiğimiz veriler tek tek çizelgelenerek okunabilirlik açısından daha verimli olacak şekilde sunulmuştur.

Court records were called ser'iyye registries in the Ottoman Empire. The ser'iyye registries are most important first-hand sources for the study of history. The ser'iyye registries are an important sources for social science researches as well as historical researchers. Due to the duties of the Ottoman Courts, diffirent documents were reflected in the registries. In the Ser'iyye Registry Notebook Numbered 788, there are various documents on issues such as alimony, foundation, tereke, debt, power of attorney, marriage, divorce. These documents expanded the subject of the research. In this research, Numbered 788 Notebook was taken as the basis. The Notebook contains documents found between M. 1881-1900 (H. 1299-1317). These documents were carefully examined. İn this way, we tired to determine the social and economics life in 19th century Balıkesir. Our Research consist of three parts as content. In the first part, there are the names of the neighborhoods, villages and city people of Balıkesir and the titles of the people. In the second part; issues related to social life such as family relations, clothing, household goods are discussed. In the third part, there are summaries and transcription of the documents in the Balıkesir Ser'iyye Registry Notebook Numbered 788.