Ortaöğretim öğrencilerinin genetik konusuna ilişkin kavramsal anlama düzeylerinin değişimi: Boylamsal bir araştırma

Abstract

Çalışmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin genetik konusuna ilişkin kavramsal anlama düzeylerini ve kavram yanılgılarını boylamsal olarak incelemek, öğrencilerin farklı sınıf düzeylerinde genetik konusundaki kavramsallaştırmalarını karşılaştırmak amacı ile özgün zihin haritaları oluşturmak ve öğrencilerin genetik kavramlarına ilişkin öğrenme kaynaklarını belirlemeye çalışmaktır. Çalışma, boylamsal durum çalışması olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden benzeşik örnekleme ile seçilen İzmir’deki bir proje Anadolu Lisesi’nde öğrenim gören 35 öğrenci oluşturmuştur. Bu çalışma grubuna, nitel veri toplama araçları uygulanmıştır. Bu araçlardan “Genetik Konusuna İlişkin Kavramsal Anlama Testi” 9. ve 10. sınıfta, “İleri Genetik Konusuna İlişkin Kavramsal Anlama Testi” 11. ve 12. sınıfta uygulanmıştır. Ayrıca her sınıf düzeyinde “Genetik Anahtar Kavramı Anketi” ve “Genetik Kavramlarını Öğrenme Kaynağı Testi” uygulanmıştır. Bulgular ışığında öğrencilerin sınıf düzeyi arttıkça İleri Genetik Konusuna İlişkin Kavramsal Anlama Testi’nde Genetik Konusuna İlişkin Kavramsal Anlama Testi’ne göre daha yüksek kavramsal anlama düzeylerinde olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin genetikle ilgili pek çok kavram yanılgısına sahip oldukları, özellikle gen, DNA ve kromozom arasındaki ilişkiyi kuramadıkları, mutasyon ve protein sentezi kavramını tam olarak anlamadıkları belirlenmiştir. Genetik Anahtar Kavramı Anketi sonuçlarına göre öğrencilerin tüm sınıf düzeylerinde en çok akıllarına gelen iki kavram DNA ve gen, en önce akıllarına gelen kavramlar ise sınıf düzeylerinde sıraları değişse de gen, DNA, biyoloji kavramları olmuştur. Genetik Kavramlarını Öğrenme Kaynağı Testi sonuçlarına göre öğrencilerin belirlenen kavramlar için genel olarak sınıf düzeylerinin hiçbirinde EBA kaynağından yararlanmadıkları anlaşılmıştır. Araştırma sonunda kavramsal anlama seviye puanlama anahtarının farklı konularda kullanılması, çalışma ile belirlenen kavram yanılgılarının kökenlerinin araştırılması, özgün zihin haritalarının eğitimde kullanılması gibi öğretmenlere ve araştırmacılara çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

The aim of the study is to examine the conceptual understanding levels and misconceptions of secondary school students about genetics longitudinally, to create novel mind maps to compare students' conceptualizations about genetics and to try to determine the learning resources related to students' genetic concepts. The study was conducted as a longitudinal case study. The study group who were selected by similar sampling method consisted of 35 students studying at a project Anatolian High School in Izmir. “Conceptual Understanding Test on Genetics” was administered at the 9th and 10th classes, “Conceptual Understanding Test on Advanced Genetics” was administered at the 11th and 12th classes. “Genetic Key Concept Questionnaire” and “Genetic Concepts Learning Resource Test”were applied at each grade level. It was understood that as the grade level of the students increased, they had higher conceptual understanding levels for the Conceptual Understanding Test on Advanced Genetics. It was determined that students had many misconceptions, they could not establish the relationship between genes, DNA and chromosomes, they did not fully understand the concept of mutation and protein synthesis. The two concepts that came to students' minds the most were DNA and gene, the concepts that came to their minds first were gene, DNA, biology concepts. It was determined that students generally did not use the National Education Informatics Network resource. Various suggestions were made such as using the conceptual understanding level scoring key in different subjects, investigating the origins of identified misconceptions and using novel mind maps in education.