Mekânsal vatandaşlık davranışı ölçeğinin Türkçe uyarlama çalışması

Abstract

Bu çalışmada, Zhang ve Xu (2019) tarafından geliştirilen Mekânsal Vatandaşlık Davranışı Ölçeği (MVDÖ- Place Citizenship Behavior)’nin Türkçe uyarlamasının yapılması amaçlanmıştır. Mekânsal Vatandaşlık Davranış Ölçeği, yerel halkın bir destinasyona karşı sergiledikleri olumlu davranışları içermektedir. Ölçek uyarlama çalışmasında ölçek dil geçerliliği için İngilizce ve Türkçe uyarlama karşılaştırılması yapılmıştır. Çalışmada farklı kültürler için hazırlanmış ölçme aracının Türkçeye çevrilerek geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılması gerçekleştirilmiştir. Türkçe ölçeğin yapı geçerliliği açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Güvenirlik katsayısı yüksek bulunan ölçeğin, açımlayıcı faktör analizi ile orijinaline uygun olarak; koruma davranışı, yardım etme davranışı, ağızdan ağıza olumlu iletişim, destekleyici davranış ve hoşgörülü davranış boyutlarını içeren 25 madde ve 5 faktörlü yapısı doğrulanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi ile gözlenen değişkenlere neden olan örtük değişkenlerin t değerlerinin anlamlı, standart hataların küçük, standardize yol katsayılarının yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Bununla birlikte ölçeğin yakınsak ve ayrışma geçerliğinin bulunduğu sonucuna varılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda, MVDÖ’nün Türkiye’deki yerler ve turistik destinasyonlara yönelik vatandaşlık davranışının ölçülmesinde geçerli ve güvenilir olarak kullanılabilecek bir ölçek olduğu tespit edilmiştir.

In this study, it is aimed to adapt the Place Citizenship Behavior Scale developed by Zhang, and Xu (2019) into Turkish. The Place Citizenship Behavior Scale includes the positive behaviors of local people towards a destination. In the scale adaptation study, English and Turkish adaptation were compared for scale language validity. In the study, the measurement tool prepared for different cultures was translated into Turkish and validity and reliability studies were carried out. The construct validity of the Turkish scale was tested with exploratory and confirmatory factor analyses. The scale, which had a high reliability coefficient, was determined by exploratory factor analysis in accordance with the original; Its five-factor structure and 25 items including protecting behavior, helping behavior, positive word-of-mouth, supporting behavior and tolerant behavior dimensions were confirmed. It was seen that the t values of the latent variables that cause the observed variables by confirmatory factor analysis were significant, the standard errors were small, and the standardized path coefficients were high. However, it was concluded that the scale had convergent and discriminant validity. In line with the findings, it has been determined that the Place Citizenship Behavior Scale (PCB) is a valid and reliable scale that can be used to measure citizenship behavior towards places and touristic destinations in Turkey.