COVİD 19 pandemisinin aile planlaması yöntemi seçimine etkisi

Abstract

Bu çalışma Covid-19 pandemisinin aile planlaması yöntemi seçimine etkisini incelemek amacıyla planlanmıştır. Çalışmanın evrenini Balıkesir‟de faaliyette bulunan bir üniversite hastanesinin kadın doğum polikliniğine başvuran 18-49 yaş arasında, evli ve cinsel yönden aktif olan kadınlar oluşturmuştur. Çalışmada örneklem seçiminde, kolayda örnekleme yöntemi uygulanmıştır. Çalışma için gerekli olan anketler Eylül-Aralık 2022 tarihleri arasında toplanmış ve toplam 409 kullanılabilir anket elde edilmiştir. 36 sorudan oluşan söz konusu anket kadınlarla yüzyüze görüşülerek doldurulmuştur. Anketlerden elde edilen veriler Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) 20.0 paket programına aktarılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizi tanımlayıcı istatistiklerden ortalama, yüzde, standart sapma; betimsel istatistiklerde Ki-Kare, bağımsızlık analizi, lojistik regresyon ve çok kategorili lojistik regresyon ve McNemar testi ile değerlendirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda kadınların pandemiden önce ve pandemide en çok kullanılan AP yöntemlerinin kondom, geri çekme ve OKS olduğu tespit edilmiştir. Pandemi döneminde kadınların çoğunun AP korunma yöntemini değiştirmediği, değiştirmeyen kadınların sağlık kurumlarında bulaş riski ve diğer sebepler nedeniyle değiştirmedikleri ve bu dönemde kontraseptif materyallere ulaşmada zorluk yaşamadıkları tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra pandemi döneminde kadınların eğitim durumu, eş eğitim durumu, meslek, eş meslek ve ekonomik durumları ile AP kullanma durumları arasında anlamlı ilişkilerin olduğu saptanmıştır. Lojistik regresyon analizi sonucunda pandemide geleneksel-modern AP yöntemlerini etkileyen faktörlerin sadece eşin eğitim durumu olduğu belirlenmiştir. Pandemide hem kadınların ekonomik durumları ile AP danışmanlık hizmeti alma durumları arasında hem de pandemi öncesi ve pandemide kullanılan AP türleri arasında anlamlı ilişkilerin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda Covid-19 pandemi öncesi ve pandemide AP yöntemi kullanma durumları arasında kadınların Covid-19 öncesinde AP yöntemi kullanmadığı, fakat Covid-19 pandemisi ile birlikte AP yöntemi kullanma oranının arttığı, bu artıştaki değişimin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Pandeminin AP yöntem değişikliğini, materyale ulaşım güçlüğünü, AP danışmanlık hizmetlerine erişimi etkilemediği sonucuna ulaşılmıştır. Pandemi gibi olağanüstü durumlarda AP hizmetlerinin sekteye uğramaması için sağlık hizmetleri arasında bu tür hizmetlerin sağlıklı nesillerin sürdürülebilirliğini sağlamak ve toplumun refah düzeyini artırmak amacıyla öncelikli hale getirilmesi gerekmektedir.

This study was planned to examine the effect of the Covid-19 pandemic on the choice of family planning method. The population of this study consisted of married and sexually active women between the ages of 18-49 years who applied to the gynecology outpatient clinic of a university hospital in Balıkesir. Convenience sampling method was applied in sample selection in the study. The questionnaires required for the study were collected between September-December 2022 and a total of 409 usable questionnaires were obtained. Consisting of 36 questions, the questionnaire was filled out by face-to-face interviews with women. The data obtained from the questionnaires were transferred to the Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) 20.0 package program and analyzed. The data were analyzed using descriptive statistics such as mean, percentage and standard deviation, and descriptive statistics such as Chi-Square, independence analysis, logistic regression and multi-category logistic regression. As a result of the analysis, it was determined that the majority of women used Family Planning (FP) methods before the pandemic, and the most commonly used FP methods were condoms, withdrawal and oral pills. During the pandemic period, it was determined that the most preferred methods by women were condoms, withdrawal and oral pills, the majority of them did not change their FP contraception method, the women who changed their FP contraception method did so due to the risk of transmission in health institutions and other reasons, and they did not have difficulty in accessing contraceptive materials during this period. In addition, it was found that there were significant relationships between women's education level, spouse‟s education level, occupation, spouse‟s occupation and economic status and FP use during the pandemic period. As a result of logistic regression analysis, it was determined that the factors affecting traditional-modern FP methods in the pandemic were the age of women and their husbands. It was concluded that there were significant relationships between women's economic status and their status of receiving FP counseling services and between the types of FP used before and after the pandemic. As a result of research it was determined that the factors affecting the use of FP method in the Covid-19 pandemic were women‟s age, husband‟s age, educational status, occupation and economic status, and it was concluded that the pandemic period did not affect the FP method change, difficulty in accessing materials, and access to FP counseling services. In order not to interrupt FP services in extraordinary situations such as pandemics, such services should be prioritized among health services in order to ensure the sustainability of healthy generations and increase the welfare level of the society.