Okul öncesi dönemde sosyal bilgiler eğitimi: Resimli çocuk kitaplarına yönelik inceleme
Citation
Ulukuş, Zeynep Ezgi. Okul öncesi dönemde sosyal bilgiler eğitimi: Resimli çocuk kitaplarına yönelik inceleme / Social studies education in preschool: An investigation of illustrated children's books. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024.Abstract
Bu araştırmanın amacı, ülkemizde sosyal bilgiler ile ilgili konulara yer veren okul öncesi döneme (3-6 yaş) yönelik yerli ve çeviri resimli kitaplarını incelemek ve sosyal bilgilere ait konuların yeterlik düzeyini ortaya koymaktır. Nitel bir araştırma olan bu çalışmada doküman analizi modeli kullanılmıştır. Araştırmada örnekleme türü kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi ve ayrıca ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Örneklemi belirlerken ölçüt olarak; okul öncesi yaş grubuna (3-6 yaş) uygun olması, resimli öykü olması, sosyal bilgiler ile ilgili konuları doğrudan veya dolaylı içeriyor olması özellikleri baz alınmıştır. Buna göre araştırmanın örneklemini 2005-2023 yılları arasında basılan yerli ve çeviri 220 kitap oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen "Resimli Çocuk Kitaplarını Sosyal Bilgiler Açısından Ön İnceleme Formu" ile "Resimli Kitapları Sosyal Bilgiler Temaları Açısından Değerlendirme Rubriği" olmak üzere 2 araç kullanılmıştır. Geliştirilen araçlar için toplamda 5 uzman görüşüne başvurulmuştur. Uzman görüşü sonrası son haline getirilen araçlar ile içerik analizi yöntemi kullanılarak resimli kitaplar değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler betimsel olarak sunulmuştur. Resimli Çocuk Kitaplarını Sosyal Bilgiler Açısından Ön İnceleme Formu" kullanılarak kitaplar belirli kategorilere göre kodlanmış, geliştirilen rubrik ile kitaplar puanlanmıştır. "Resimli Kitapları Sosyal Bilgiler Temaları Açısından Değerlendirme Rubriği"nden en çok 16 puan olmak üzere incelenen kitaplar değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre incelenen kitapların fiziksel özellikleri yönünden eksikleri olduğu, dil anlatım özelliklerinin çoğunlukla olumlu olduğu saptanmıştır. Kitapların sosyal bilgiler alanından en çok birey ve toplum ile üretim, dağıtım ve tüketim öğrenme alanlarına ağırlık verdiği belirlenmiştir. Bulgular sonucunda kitaplarda coğrafya, hukuk ve sosyoloji alanlarına daha fazla yer verilmesi gerektiğine ulaşılmıştır. Resimli çocuk kitaplarını sosyal bilimlerin her alt dalı özelinde detaylı inceleyen çalışmaların yapılması önerilmiştir. The aim of this study is to examine the domestic and translated picture books for preschool children (3-6 years old) in our country including topics about social studies and to reveal the adequacy level of social studies topics. This qualitative study used the document analysis model. In this study, convenience sampling method and criterion sampling method were used. In determining the sample, the criteria were based on the characteristics of being suitable for the preschool age group (3-6 years), being an illustrated story, and directly or indirectly containing topics related to social studies. Accordingly, the sample of the study comprised 220 domestic and translated books published between 2005 and 2023. In the study, two tools developed by the researcher were used as data collection tools: "Preliminary Review Form for Picture Children's Books in Terms of Social Studies" and "Rubric for Evaluating Picture Books in Terms of Social Studies Themes". A total of 5 expert opinions were consulted for the developed tools. With the tools finalised after the expert opinion, picture books were evaluated using the content analysis method. The data obtained were presented descriptively. The books were coded according to certain categories using "The Form for Preliminary Examination of Illustrated Children's Books in Terms of Social Studies" and the books were scored with one rubric developed. The books were evaluated with a maximum of 16 points from "The Rubric for Evaluating Picture Books in Terms of Social Studies Themes". According to the results of the research, the books examined had deficiencies in terms of physical characteristics, while their language expression features were mostly positive. Additionally, the books mostly focused on the fields of individual and society and production, distribution, and consumption from the field of social studies. As a result of the findings, geography, law and sociology should be included more in the books. It is suggested that studies analysing children's picture books in detail in each sub-branch of social sciences should be conducted.