Birinci dünya savaşı yıllarında Balıkesir'de sosyal hayat

Abstract

Birinci Dünya Savaşı süreci Osmanlı İmparatorluğu için yaşamsal değeri olan ve bu nedenle askeri ve uluslararası ilişkilerinin ön planda tutulduğu, dünya devleti olma niteliğinin sona erdiği bir dönemdir. Bu bağlamda her eylem temelde insanların mutluluğu için icra edildiğinden, önemli bir coğrafi mevkide bulunan, çok milliyetli bir yapıya sahip Karesi livasının ve özellikle merkez kaza olan Balıkesir halkının savaş sırasında sosyal yaşamlarında yaptıklarının da büyük önemi vardır. Sadece savaşın dört yıl gibi uzun bir süre devam etmiş olması dahi insanların yaşamlarında başka değerlerin var olması için yeterlidir. Bir cephe savaşı niteliği taşıması nedeniyle Balıkesir halkı savaşın korkunçluğunu cepheye gönderdiği yakınları ve liva genelinde kurulmuş olan harp hastanelerine getirilen hasta ve yaralılar vasıtasıyla görmüştür. Savaşın sürdürülmesi de halkın desteğiyle olmuş, Balıkesir’de bu nedenle eşsiz sosyal yardımlaşma örnekleri gösterilmiştir. Savaşın kaçınılmaz bir sonucu olarak oluşan yetim, şehit çocukları ve kimsesizler kitlesi yetkililerin öncülüğünde halk tarafından sahiplenilmiştir. Eğitim ve öğretim geliştirilmeye çalışılmış, kültürel faaliyetler yapılmış, çeşitli eğlence ve gelir sağlama amaçlı etkinlikler düzenlenmiştir. Hayat sadece olumlu yönleriyle devam etmemiştir. Çeşitli suçlar işlenmiş, kişisel ve ticari ahlakta yoksunluklar oluşmuş, asayiş ve güvenlik hizmetlerinde özellikle eşkıya çetelerinin meydana getirdiği önemli sorunlar yaşanmıştır. Karesi livası halkı bir bütün olarak gündelik yaşamları çerçevesindeki olağan süreç ile savaşın etkisiyle birtakım değerlerde meydana gelen değişimi birleştirmiştir. Devletin sürdürdüğü var olma mücadelesi, insanların her şeye rağmen sosyal ilişkiler geliştirdiği bir hayat ihtiyacı duyduğu realitesini değiştirmemiştir. Dönemi yansıtan temel kaynak olarak Karesi Gazetesi kullanılmıştır.

Despite the most destructive effects of war, it is the uppest form of unsoluted interstate relations as the last applicable method. The First World War had a global effect with its results. The Great War caused deep changes on the structure of state and people of Ottoman people. This war also affectted winners beside losers. Balıkesir felt hot instants of the war because of Çanakkale front. And, the dynamics of the Balıkesir people forwarded them to see social aspects of the life in war conditions. Although they had too problematic time, social requriements were still essentials of the life. As an inevitable outcome of the World War I Balıkesir had many orphans, martyrs' children and unattended people. These people were protected by Balıkesir people and local government authorities. Education was tried to be promoted, cultural activities were performed, entertainment activities were organized, also some other activities were done by intention of gaining income for war purposes. The life did not only contain positive aspects but a lot of crimes were commited, personal and trading moral values were spoiled, general security was broken down, especially bandit groups created many problems in rural areas. Karesi people internalized their social life and effects of the war within entirety. Even having a struggle for existence could not change the need of social life. Newspaper Karesi was used as an essential source that reflects the mentioned period