Türk tarihinin bir kaynağı: De origine actibusque getarum.

Abstract

Bu tez; Türk tarihinin kaynaklarından, VI. yüzyıla ait bir Geç Roma dönemi kaynağı olan De origine actibusque Getarum’un Türkçeye çevirisini amaçlamaktadır. Kısa ve yaygın olarak kullanılan adıyla Getica, adından da anlaşılacağı üzere, kendiside bir Got olan Jordenes tarafından, Got tarihini yazmak maksadıyla, kaleme alınmış bir eserdir. Eser, Got tarihini anlatma gayesini gütmekle beraber, en geç IV. yüzyılın son çeyreğinde Hunlarla (Türklerle) tarihleri kesişen ve önemli bir kısmı Hun egemenliğine giren Gotların, tarihlerinin bu doğasından ötürü, Hunlar hakkında da mühim ve emsalleriyle kıyaslandığında geniş bilgiler içermektedir. Getica; erken dönem Türk tarihi kaynaklarının sayıca az ve muhtevaca yetersiz olmasından ve günümüze değin ulaşmayan Roma kaynaklarından iktibaslar yapmasından dolayı, bu literatür içinde önemi bir yer işgal etmektedir. Aslen Latince kaleme alınan kaynağın, Türkçe çevirisi, Mierow’un İngilizce çevirisi esas alınarak ve kısmen de bu çeviri Skrjinskoy’un Rusça çevirsi ile karşılatırılarak yapılmıştır. Tezde Getica’nın Türk tarihinin Roma kaynakları içindeki yerini göstermek, hususiyetlerini mahiyet ve muhteva noktasında tespit için, Geç Roma Tarih yazıcılığında Hunlardan bahseden diğer kaynakların ele alınıp kısaca işlendiği, bir bölüm de yer almaktadır.

This thesis is a comparative translation of De origine actibusque Getarum, written by Jordanes, a sixth century author of the Gothic origin. The source is famously known as Getica. Jordanes completed this work in the middle of the sixth century, when the emperor Justinian had just started to reconquest Italy from the Ostrogoths. Although the Getica aims at giving a full history of the Gothic tribes, it is very important for the history of the Huns in the fifth century, when the Huns, led by Attila, dominated both halves of the Roman empire. As we do not have anything from the Huns themselves, Jordanes' work is important for many aspects of the Hunnic history. Even its nature is biased and it carries the Roman imperial view point, it still gives glimpses on the complicated relations of various tribes in the south-east Europe. Jordanes' Getica has already been translated into many European languages, such as, English, French, Russian, German and Spanish, therefore, we thought, it would be very appropriate to prepare a comparative Turkish translation of this book as a Master thesis. I have used the English and Russian versions of Getica in the translation and I have also consulted with the Latin edition by Th. Mommsen especially in the spelling of Latin personal and place names. I have also examined the other written sources of the European Hunnic history as an introduction to Jordanes' work.