Bazı kuruyemişlerdeki ağır metal içeriklerinin ve biyoerişilebilirliklerinin kemometrik olarak değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın ilk kısmında, Bursa'da bir kuruyemişçiden temin edilen 16 kuruyemiş örneğinde bazı metallerin toplam konsantrasyonları belirlenmiştir. Kuruyemiş örneklerindeki toplam metal konsantrasyonlarını belirlemek için, kuruyemiş örneklerine nitrik asit ile yaş yakma işlemi uygulanmıştır. Ayrıca yöntemin doğruluğunu belirlemek için aynı işlemler uygulanarak standart referans kavak yaprağı (NCS DC 73350 Leaves of Poplar) analiz edilmiştir. İn-vitro gastrointestinal ekstraksiyon insanlara kimyasal riski değerlendirmek için kullanılan ağız yoluyla alınan yiyeceklerin biyo-yararlılığını ve biyo-erişilebilirliğini inceleyen bir yöntemdir. Günlük diyet içinde bilinçli yada bilinçsiz olarak alınan sebze, meyve ve toprak gibi örnek matrikslerinden gelen kimyasalların ne kadar vücuda salındığını belirlemeyi amaçlar. Çalışmamızın ikinci kısmında kuruyemislerin yenmesi durumunda vücuda mide ve bağırsaklar yoluyla geçebilecek metal konsantrasyonları in-vitro olarak gastrointestinal metotlarla örneğin enzimler ve hidroklorik asit kullanarak model bağırsak ve mide sistemi geliştirilerek yapılacaktır. Kuruyemişlerdeki toplam metal konsantrasyonları ve in vitro gastrointestinal ekstraksiyon yöntemi ile mide ve bağırsak fazlarına geçen metal konsantrasyonları ICP-OES ve ICP-MS ile belirlenmiştir. Mide, bağırsak ve her bir kuruyemiş örneğindeki metal derişimleri arasındaki ilişki istatistiksel olarak temel bilesen analizi ve korelasyon analizleri ile değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, Bursa'da bir kuruyemişçiden temin edilen kuruyemiş örneklerinin içerdikleri ağır metal miktarlarının Türk Gıda Kodeksi Mevzuatında belirtilen sınırların altında olduğu ve dolayısıyla sağlık açısından bir sakınca oluşturmadıkları belirlenmiştir.

In the first step of this work, total metal concentrations were determined in 16 nuts and seed samples obtained from a dried fruits shop in Bursa. Samples were digested using nitric acid to determine total metal concentrations. The certified reference material NCS DC 73350 Leaves of Poplar was analysed using the same procedure to show the accuracy of the method. In-vitro gastrointestinal extraction, also known as oral bio-accessibility and bio-availability, is important when assessing chemical risk to humans. In practise, it purports to simulate the release of chemicals from sample matrices (e.g., food and soil) that may be consumed intentionally or unintentionally in the diet. Therefore, in-vitro conditions were created to simulate, principally, enzymatic action in the mouth, the stomach and the intestines. In the second step of the work, the availability of metal ions to humans from ingestion of these nuts was determined by using in-vitro gastrointestinal methods, i.e. the development of model gut systems using enzymes and dilute hydrochloric acid. Total element concentrations in acid extracts of the nut samples and the element concentrations in the extracts of the gastric and intestinal phases obtained using the in-vitro gastrointestinal extraction method were determined using the techniques of ICP-OES and ICP-MS. The correlation between the metal concentrations in the gastric phase and the intestinal phase was investigated statistically using principal component analysis and correlation analysis for every type of sample. In addition, the chemometrics packages were also used to see if there were any correlations between the extraction behaviours of different metals. The results showed that there was no metal pollution in the nuts obtained from a dried fruits shop in Bursa and, if humans eat these nuts, they would not have a toxic effect and potentially be a hazard to their health. The concentrations of the heavy metals were found to be under the limit of Turkish Food Standards. On the contrary, nuts were rich in certain minerals beneficial to human health.