Kalkınma ve elektrik tüketimi arasındaki ilişki

Abstract

Elektrik tüketimi bir ülkenin kalkınması için hem bir üretim girdisi olarak hem de ülke insanlarının hayat standartlarının yükselmesi açısından önem arz etmektedir. Bu özelliği nedeniyle elektrik tüketimi ve kalkınma arasındaki ilişki ekonomi yazınında birçok kez ele alınmış durumdadır. Yapılan bu çalışmalarda genellikle kalkınmanın göstergesi olarak kişi başına düşen gayrisafi yurt içi hasıla kullanılmaktadır. Ancak kalkınma iktisadının zaman içindeki gelişme çizgisine göre, kalkınmanın tek göstergesi olarak yalnızca kişi başına düşen gayrisafi yurt içi hasılanın kullanılması yetersiz kalabilmektedir. Bu nedenle bir ülkenin kalkınma seviyesini sadece gelir yönünden değil eğitim ve sağlık yönünden de ele alan İnsani Gelişme Endeksi verileri kullanılarak, kalkınma ile elektrik tüketimi arasındaki istatistiki ilişkinin seviyesinin belirlenmesi tezin temel hedefidir. Çalışmada istatistiksel analiz yapılmadan önce, ilk bölümde kalkınma kavramı ve kalkınma ile ilgili teorilere zemin hazırlayan az gelişmiş ülkelerin özellikleri incelenmektedir. Daha sonra, kalkınma kavramının zaman içindeki gelişimi üzerinde durulmuş ve başlıca kalkınma teorileri açıklanmıştır. İkinci bölümde istatistiksel analiz yapılırken verilerinden yararlanılan İnsani Gelişme Endeksi hakkında bilgi verilmekte ve elektrik tüketiminin ülke ekonomisi açısından önemi belirtilmektedir.Üçüncü ve son bölümde ise, elektrik tüketimi ve kalkınmanın göstergesi olarak İnsani Gelişme Endeksi verileri arasında ilişkinin olup olmadığı hakkında istatistiksel analiz yapılmıştır. Analizde 130’un üzerinde ülke için 2010-2014 dönemi her yıl ayrı analiz edilmekte ve yöntem olarak Spearman’ın sıra korelasyon katsayısı ve Kendall’ın τ (tau) ilişki katsayısı kullanılmaktadır. Yapılan analizlere göre iki değişken arasında çok yüksek ilişki bulunmuştur. Bu nedenle kalkınma ile ilgili ölçümlerin daha sağlıklı yapılabilmesi için, İnsani Gelişme Endeksi gibi endekslerde bir kalkınma göstergesi olarak, kişi başı elektrik tüketiminin de kullanılması gerektiği sonucuna varılabilir.

Electricity consumption is important for the development of a country both as a production input and in terms of raising the living standards of the people of the country. Because of this feature, the relationship between electricity consumption and development has been dealt with many times in economics literature. In these studies, the per capita gross domestic product is usually used as a indication of development. However, according to the progress line of development economics over time, it may be inadequate to use only the per capita gross domestic product as the only indicator of development. For this reason, the main objective of the thesis is to determine the level of statistical relationship between development and electricity consumption, using the Human Development Index data, which considers the level of development of an country not only in terms of income but also in terms of education and health. Before the statistical analysis, the first part of the study examines the characteristics of underdeveloped countries, which form the basis of development concept and development theories. Then, the progress of the concept of development over time is emphasized and the main development theories are explained. In the second part, information is given about the Human Development Index which is used for statistical analysis and importance of electricity consumption in terms of country economy is indicated.In the third and last part, a statistical analysis was conducted to determine whether there is a relationship between the consumption of electricity and the Human Development Index data as a measure of development. In the analysis, the period 2010-2014 for more than 130 countries is analyzed separately and Spearman's rank correlation coefficient and Kendall's τ (tau) correlation coefficient are used as method. There is a very high correlation between the two variables according to the analyzes made. Therefore, in order to make more reliable measurements related to development, per capita electricity consumption as a component can be used indices such as the Human Development Index.