Tevellî manzumesi (Dil incelemesi - metin - sözlük - tıpkıbasım)

Abstract

Bu çalışmada Eski Anadolu Türkçesi Dönemi’ne ait bir eser olan Tevellî Manzumesi’sinin dil incelemesi yapılmıştır. Kütüphanelerimize kayıtlı başka bir nüshası olmayan eser, varak sayısı bakımından hacimlidir. Bu nedenle yazılmış olduğu döneme ait fazlaca dil malzemesi sunmaktadır. Yaptığımız çalışmanın amacı bu eserin kayıt altına alınması ve dönemine ait dil hazinesine katkı sağlamaktır. Giriş kısmında; kullandığımız yöntem, Tevellî mahlasını kullanan şair ve çalışmamıza konu olan yazmanın fiziksel özellikleriyle içeriği hakkında bilgilere yer verilmiştir. Dil İncelemesi kısmında; yazma üzerinde imla, ses bilgisi ve şekil bilgisi incelemesi yapılmıştır. Transkripsiyonlu Metin; kısmında yazmanın günümüz harflerine aktarımı yapılmıştır. Sözlük kısmında, yazma içinde geçen metin anlaşılmasına yardımcı olacak sözcüklerin anlamları verilmiştir. İncelediğimiz eserin içeriği dinî-didaktik özellik göstermektedir. Manzum - mensur karışık olarak yazılmış olan eserde ayet ve hadislere de yer verilmiştir. Şair hakkındaki bilgiler eserin içinde kendi hakkında verdiği bilgilerden ibarettir. Manzum kısımlar, beyit nazım birimiyle yazılmış olup dörtlük nazım birimine eser içinde rastlanmamıştır. Sonuç olarak yaptığımız bu çalışmayla Tevellî Manzumesi ismiyle kaydedilmiş bu eserin günümüz harflerine aktarılmasını ve dil bilgisi ögelerinin tespitinin yapılmasını sağlamış bulunuyoruz.

In this study, language research is carried out on Tevellî Manzumesi, which is a literary work belonging to Old Anatolian Turkish Period. The work, not having another copy registered in our libraries, is bulky in terms of number of leaves. Accordingly, it offers much language material for the period it was written. The objective of our study is to register this work and to make a contribution to the language treasure of its period. The method we used in the introductory chapter includes information on the poet, who used the Tevellî pseudonym, and the physical characteristic and content of the manuscript, which is the subject matter of our study. Spelling, phonetics and morphology research on the manuscript is carried out in the language research chapter. The manuscript is transferred into current letters in the transcriptional text section. Meanings of the words, which are mentioned in the manuscript that help to understand the text are given in the dictionary section. The content of the work examined shows religious-didactic characteristic. Verses and hadiths are also included in the work written in a poetic-prosaic mixture. The information about the poet is nothing more than the information provided by the poet about himself in the work. Poetical sections are written in couplet verse unit, and quatrain verse unit is not found in the work. In conclusion, with this study, we transferred this work, which is registered with the name Tevellî Manzumesi, into current letters and identified the grammar elements.