Bazı aromatik bitkilerden elde edilen doğal boyaların diatomit yüzeyinde sorpsiyon özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Tıbbi ve aromatik bitkiler sağlık için oldukça faydalı maddeleri bünyelerinde taşımaktadırlar. Dünya genelinde 50.000-75.000 arasındaki bitki türü, geleneksel ve modern tıpta kullanılmaktadır. Türkiye sınırları içerisinde tespit edilen ve yaklaşık olarak 10.000'in üzerindeki bitki türünün 1000 kadarını tıbbi ve aromatik bitkiler oluşturmaktadır. Bu bitkiler başta ilaç sanayi olmak üzere, parfüm, kozmetik, sabun, şeker, çay, temizlik ürünü, pestisit, herbisit ve daha birçok sanayi kollarının ham maddesini oluşturmaktadırlar. Bitkilerin tedavi amaçlı olarak kullanılması ise insanlık tarihi kadar eskidir. Aromatik bitkilerde terpenler gibi birçok uçucu yağ, ekstraksiyon yöntemi ile elde edilebildiği gibi çözelti ortamında yapılarındaki doğal boyalar maddelerde kazanılmaktadır. Aromatik bitkilerdeki bu doğal boyar maddeler ilaç, kozmetik, gıda gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Bu çalışmada aromatik bir bitki olan hibiskus çiçekleri kullanılarak hazırlanan süspansiyonların öncelikle bazı spektrofotometrik özellikleri incelendi. Süspansiyonlarda kurutulmuş hibiskus çiçekleri doğal olarak bekletilerek ve manyetik karıştırıcıda 400 rpm karıştırma hızı ile karıştırılarak renklendirilmesi sağlandı. UV-Visible cihazı ile dalga boyu taraması yapıldığında hibiskus çiçeği içeren çözeltilerin maksimum absorbansa karşılık gelen dalga boyu (λmax) 520 nm olarak bulundu. Bu sonuçtan, hibiskus içeren çözeltilerde çözeltiye renk veren organik maddelerin literatürde gösterildiği gibi genel olarak antosiyaninler olduğu düşünüldü. Süspansiyonlarda artan hibiskus çiçeği miktarına bağlı olarak λmax değerleri değişmezken, absorbans miktarlarının doğru orantılı olarak değiştiği görüldü. Hibiskus çiçeklerinden süspansiyon ortamına antosiyaninlerin geçiş süresinin ise ortalama 30 dakikada gerçekleştiği absorbans ölçümlerinden bulundu. Süspansiyonların doğal pH'sı yaklaşık olarak pH 3,34 olarak ölçüldü. Bu pH değerinde süspansiyon rengi kırmızı iken, artan pH ile rengin sarıya doğru değiştiği gözlendi. Buna bağlı olarak da çözeltilerin ?max değerlerinin 570 nm'ye kadar arttığı görüldü. Çalışmanın devamında süspansiyonlardaki antosiyaninlerin diatomit yüzeyine adsorpsiyonu incelendi. Bu amaçla yapılan deneylerde süspansiyonların doğal pH değerlerinde antosiyaninlerin diatomit ile etkileşimi ve giderimi daha fazlayken, artan pH ile bu etkileşimin azaldığı gözlendi. Deneysel sonuçlardan hibiskus çiçeklerindeki antosiyaninlerin diatomit yüzeyine adsorpsiyonunun doğal olarak gerçekleştiği, diatomitin bu amaçla kullanılabileceği sonucuna varıldı.

Medicinal and aromatic plants are very useful substances for health. There are 50,000 - 75,000 plant species used in traditional and modern medicine all over the worldwide. Approximately 1000 of over 10,000 plant species, it detected inside Turkey, constitute medicinal and aromatic plants. These plants are mainly used in pharmaceutical industry, perfume, cosmetics, soap, sugar, tea, cleaning products, pesticides, herbicides and they are the raw material of many other industries. The use of plants for therapeutic purposes is as old as human history. In aromatic plants, many essential oils, such as terpenes, can be obtained by extraction method. These natural dyestuffs in aromatic plants are used in many areas such as medicine, cosmetics and food. In this study, some spectrophotometric properties of suspensions prepared by using an aromatic plant, hibiskus flowers, were investigated. The dried hibiskus flowers in suspensions were naturally suspended and mixed with a stirring speed of 400 rpm on a magnetic stirrer to ensure coloration. Wavelength scanning with UV-Visible device showed that the wavelength (λmax) of the solutions containing hibiskus flowers was found as 520 nm. From this result, it was thought that the organic substances that gave color to the solution in the solutions containing hibiskus were generally anthocyanins as shown in the literature. The λmax values did not change according to the increasing amount of hibiskus flower in the suspension, but the amount of absorbance changed in direct proportion. It was found from the absorbance measurements that the transition time of the anthocyanins from the Hibiskus flowers to the suspension medium was 30 minutes. The natural pH of the suspensions was measured to be approximately 3.34. At this pH, the suspension color was red. However, with increasing pH value, it was observed that the color of the suspension changed to yellow. Accordingly, the ?max values of the solutions increased up to 570 nm. Following the study, the adsorption of anthocyanins in the suspensions onto the diatomite surface was investigated. At the natural pH values of the suspensions, the interaction and removal of anthocyanins with diatomite was higher, but this interaction was decreased with increasing pH. From the experimental results, it was concluded that the adsorption of anthocyanins from the flowers of hibiskus on the surface of the diatomite occurs naturally and diatomite can be used for this purpose.