Yenilenebilir yağlarda alevli atomik absorpsiyon spektrometresi ile bakır ve demir tayininde bazı schiff bazları ile ekstraksiyona dayalı yeni yöntemlerin geliştirilmesi

Abstract

Doktora tezi kapsamında, bromo-salisiliden ve metoksi-salisilidenden elde edilen bir seri Schiff bazı ile yenilebilir yağlarda bakır ve demir tayini için ekonomik, hızlı, doğruluğu ve kesinliği yüksek analitik bir yöntem geliştirilmesi hedeflenmiştir. Schiff bazları ile Cu(II) ve Fe(III) katyonlarının kompleksleşmesi FT-IR ve UV-görünür bölge spektrometreleri kullanılarak incelenmiştir. Metal-ligand etkileşimleri FT-IR ile eşzamanlı incelenmiş ve çalışılan Schiff bazları ile Cu(II) ve Fe(III) metallerinin çözelti ortamında kompleks oluşturduğu saptanmıştır. Kompleksleşme reaksiyonları için uygun ortam pH'sı belirlenmiş ve kompleksleşmenin dengeye geldiği zamanı tespit etmek için kinetik çalışmalar yapılmıştır. Kompleks stokiyometrilerinin belirlenmesi için mol oranı ve Job metotları uygulanmış, bütün komplekslerde metal:ligand mol oranı 1:1 olarak bulunmuştur. Ayrıca, komplekslerin oluşum sabitleri çoklu bileşen analizi yönteminden yararlanarak hesaplanmıştır. Kompleks oluşumu yardımıyla metallerin yağ fazından sulu çözelti fazına ekstraksiyonu ve FAAS ile tayini planlanmıştır. Ekstraksiyon verimini etkileyen bazı değişkenlerin optimizasyonu merkezi kompozit dizayn yöntemi ile yapılmıştır. Geliştirilen yöntem, yağ bazlı metal standartlarına ve gerçek yağ örneklerine uygulanmıştır. Ayrıca, aynı yağ örnekleri alternatif bir yöntemle de analiz edilmiş ve elde edilen sonuçlar, geliştirilen yöntemin sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır.

In this thesis, it was aimed to develop a new economical, rapid analytical method with a high reliability and accuracy for the determination of copper and iron in edible oils with the help of a series of Schiff bases derived from bromo-salicylidene and methoxy-salicylidene. The complexation of the Schiff bases with Cu(II) and Fe(III) cations was investigated by using FT-IR and UV-visible spectrometers. Metal ligand interactions were investigated simultaneously with FT-IR and it is observed that the complex formation was achieved between the Schiff bases and metal ions in aqueous solution. The convenient pH for the complexation reactions was determined and kinetic studies were carried out to see the equilibrium time for the complexation. Mole ratio and Job methods were applied in order to determine the complex stoichiometry and metal:ligand mole ratio was found as 1:1 in all complexes. Furthermore, the complex formation constants were calculated using multicomponent analysis. The extraction of metals from oil phase to aqueous phase and their determination with FAAS were planned with the help of complex formation. The optimization of the variables influencing the extraction efficiency was achieved by carrying out central composite design. The proposed method was applied on oil based metal standards and real oil samples. And also, the same oil samples were analyzed with an alternative method and the obtained data was compared with the results of the proposed method.