Tıva kahramanlık destanı "kañgivay- mergen"de kötülük sorunu

Abstract

Mitler, temelde "iyi" ile "kötü"nün çatışması üzerine kurgulanmışlardır. Yaratılış ve eskatoloji mitlerine göre, iyiyi temsil eden doğaüstü varlıklarla kötüyü temsil eden doğaüstü varlıklar arasındaki çatışma, iyilikle kötülüğün sınırlarını belirlemiştir. Mitlerin doğaüstü varlıklarının yürüttükleri bu mücadele, kahramanlık destanları ile yeryüzüne inmiş, iyi ile kötünün temsilcileri olan kahramanlar arasında yaşanır olmuştur. Kahramanlık destanlarındaki iyi ile kötünün mücadelesi, insanların insanlarla, toplumların toplumlarla mücadelesi şeklinde gerçekleşmekle birlikte, daha mitik karaktere sahip olanlarında bu mücadelelere göğü ve yeraltını temsil eden doğaüstü varlıklar da dâhil olabilmişlerdir. Kahramanlık destanlarındaki iyi ile kötünün mücadelesini, dinlerle mitlerin tanımladığı iyilik ve kötülük anlayışlarının yanı sıra, dünya üzerindeki şartlar, olaylar ve çıkarlar biçimlendirmiştir. Bu nedenledir ki merkezinde insan topluluklarının yer aldığı kahramanlık destanlarının iyilik ve kötülük anlayışları sübjektiftir. Bu çalışmada Tıva kahramanlık destanlarından "Kañgıvay-Mergen" kötülük algısı, kötülüğün kaynakları, tarafları, oluş biçimleri ve sonuçları bakımından incelenmeye çalışılmıştır. İncelemede, destanın konusu gereği, kötülüğün ana kaynaklarından olan ahlak sorunu üzerinde de ayrıca durulmuştur. Yapılan tespit ve değerlendirmeler, "ahlaki kötülük"ün destandaki çatışmalarda önemli bir yere sahip olduğunu göstermiştir

Myths had been fictionalised basically upon conflict between "good" and "evil". According to the creation and eschatology myths, the conflict between supernatural creatures representing the good and those representing the evil demarcated borders of goodness and evilness. This fight that had been performed by supernatural beings of myths fell into the earth through heroic epics, and it had become having experienced between representatives of the good and those of the evil. However the fight between the good and the evil in heroic epics had occured in the form of the fight for people versus people and societies vs. societies, supernatural beings representing the heaven and the underground were still able to be included into this struggle in mythological epics. The fight between the good and the evil in heroic epics was shaped by conditions, events and interests in the world as well as notions of goodness and evilness which had been identified by religions and myths. Due to this reason, notions of goodness and evilness of heroic epics, at the center of which there are people, are subjective. In this study, we tried to examine "Kañgıvay-Mergen", one of Tuvan heroic epics, in terms of sense of evilness, sources of it (evilness), parties of it, forms of its occurrance, and its results. In the examination, we further dwelt on, for the subject of the epic, ethics problem which is one of main sources of the evilness. Determinations and evaluations made showed that ,,"ethical evilness"" had an important place in conflicts in the epic