İşlev değişikliğinin Balıkesir’deki tarihi yapılar üzerindeki etkilerinin araştırılması

Abstract

Koruma kavramını, bir tarihi yapının ya da anıtın yıkılmasını, bozulmasını ve kötüye kullanımını önlemek amacıyla yapılmış bakım ve müdahale türleri olarak nitelendirebiliriz. Tarihi yapıların ayakta kalabilmesi, gelecek nesillere ulaşabilmesi için çeşitli koruma yöntemleri uygulanabilmekte, işlev değişikliği de bu koruma yöntemleri arasında sayılmaktadır. Yeniden kullanım (işlev değişikliği), yapıldığı dönem işlevini (ilk işlev) yitirmiş bir tarihi yapıya, bir anıta, bir sivil mimarlık örneğine yeni bir işlev verilerek yapının günümüz koşullarında kullanımını sağlamaktır. Tezin ana kurgusunu çalışma alanı olan Balıkesir kent merkezini oluşturan Altıeylül ve Karesi ilçelerinde bulunan işlev değişikliği geçirmiş 10 adet yapı oluşturmaktadır. Bu araştırmada incelenen yapılar; 1898 depremi öncesi ve sonrası yapılmış, erken Cumhuriyet ve geç Cumhuriyet dönemi yapılarından seçilmiştir. Bu yapıların, yapıldıkları dönemlerin yaşayışlarına, dönemsel cephe düzenlerine, plan ve mekân kurgularına, sosyo-kültürel, siyasi, ekonomik değerlerine ışık tutan yapılar olmalarına özen gösterilmiştir. Giriş bölümünde çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi açıklanmıştır. İkinci bölümde; koruma kavramı ve yöntemlerine değinilmiş, tarihi yapılarda işlev değişikliği ile işlev değişikliği ilkeleri ve yasal düzenlemelere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, işlev değişikliği seçiminde izlenen yöntemler, yapıya uygun işlev seçimini etkileyen kavramlar, yeni işlev sonrası yapılan müdahaleler anlatılmıştır. Tezin ana gövdesi olan dördüncü bölümü; çalışma alanı olarak belirlenen 10 adet yapının tarihçeleri, işlev değişikliği kararları, eski ve yeni projeleri, yapılara ait bulunan bilgi, belge ve eski/yeni fotoğraflar, geçirdikleri müdahaleler ve bu müdahalelelerin değerlendirmeleri oluşturmaktadır. Son olarak yapılan incelemeler sonucu Balıkesir kent merkezini oluşturan Altıeylül ve Karesi ilçelerinde bulunan 10 adet yapının geçirmiş oldukları işlev değişikliklerine ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır.

We can describe the concept of protection as the types of care and intervention made to prevent the destruction, deterioration and misuse of a historical building or monument. Various preservation methods can be applied to the historical buildings and functional change is considered among these protection methods in order to survive and reach to the next generations. Reuse (function change), is to use the structure in today's conditions by giving a new function to a historic buildings, a monuments, a çivil architecture example which has lost its first function in the period of construction. The main structure of the thesis consists of 10 buildings that have undergone a function change in the districts of Altıeylül and Karesi, which constitute the study area, Balıkesir city center. The structures examined in this research; It was built before and after the 1898 earthquake and was selected from the early Republican and late Republican period buildings. These structures, the periods of their lives, periodic façade layouts, plan and space fictions, socio-cultural, political, economic values are emphasized to be structures. In the introduction, the aim, scope and method of the study are explained. In the second part; the concepts and methods of conservation are mentioned and the functional changes in the historical buildings and the principles of function change and legal regulations are given. In the third chapter, the methods followed in the selection of the function change, the concepts that affect the selection of the function according to the structure, the interventions after the new function are explained. The fourth part of the thesis is the main body; The history of the 10 buildings identified as the study area, the decisions of the change of function, the old and new projects, the information, documents and old / new photos of the structures, the interventions they made, and the evaluations of these interventions. Finally, evaluations were made on the functional changes of 10 buildings in Balıkesir city center, Altıeylül and Karesi districts.