Karar verme teknikleri kullanılarak büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapan işletmelerde hayvan ırkları arasından en uygun olanının seçilmesi

Abstract

Hayvancılık, insanlık tarihi boyunca önemli bir yere sahip olmuştur. İnsanlar için ister göçebe hayat isterse yerleşik yaşam tarzında, evcilleştirilmiş hayvanlar yük taşıma, savunma, haberleşme ve toprağın işlenmesi gibi konularda yardımcı olurken; eti ve sütüyle önemli bir protein kaynağı olmuşlar ve aynı zamanda yün ve derileri ile giyecek ihtiyaçlarını karşılamışlardır. Teknolojinin gelişimi ile gücünden yararlanılan birçok evcil hayvana olan ihtiyaç azalsa da beslenme yönünden protein üreten hayvanların yeri daha da önemli bir hale gelmiştir. Dünya genelinde büyükbaş (sığır) hayvan yetiştiriciliği her geçen gün biraz daha önemli bir yere gelmektedir. Bu değer artışı büyükbaş hayvanların ıslah çalışmalarını hızlandırmakta ve daha büyük çiftliklerin kurulmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada ülke gündemimizde önemli bir yer tutan büyükbaş hayvancılık üzerine bir araştırma yapılmıştır. Çalışmada öncelikli olarak; AHP Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Multi-Objective Optimization on the basis of Ratio Analysis (MOORA) yöntemleri kullanılarak hayvancılık işletmelerinin kendi düşünceleri doğrultusunda en uygun ırkı seçebilmeleri amaçlanmıştır. İşletme sahiplerinin ya da yöneticilerin kendi düşünceleri doğrultusunda kriterler arasında kıyaslama yapması ve en uygun alternatifin seçilmesi için hiyerarşik bir sistem kullanılmıştır. Daha sonra et ve süt üreticilerinin kararları ele alınmıştır. Elde edilen seçim sonuçlarının ve işletme özelliklerinin bütünsel olarak değerlendirilmesi amacıyla sonuçlar SWOT analiziyle değerlendirilmiştir. Güçlü ve zayıf yönler ile fırsat ve tehditlerin ortaya konması sonucunda büyükbaş hayvancılıkta bölgesel ve ulusal olarak ilerlemelerin sağlanması için öneriler sunulmuştur.

Livestock has an important place in human history. For people, either in nomadic life or in the settled way of life, domesticated animals can be supported by issues such as cargo handling, defense, communication and soil processing; meat and milk with an important source of protein and also the needs of clothing and wool and leather have met. Although the need for many domestic animals is reduced by the development of technology, the place of the animals producing protein has become even more important. Cattle’s breeding throughout the world is becoming a more important place every day. This value increase accelerates the breeding activities of cattle and enables the establishment of larger farms. In this study, a survey was conducted on cattle husbandry which has an important place in our country agenda. In the study primarily; using the Analytic Hierarchy Process (AHP) and Multi-Objective Optimization on the basis of Ratio Analysis (MOORA) livestock enterprises are intended to be able to choose the most appropriate race in line with their own thoughts. A hierarchical system was used to compare the criteria of the owners or managers in their own opinion and to select the most suitable alternative. Then the decisions of meat and milk producers were discussed. The results were evaluated by SWOT analysis in order to evaluate the selection results and operating characteristics. As a result of the strengths and weaknesses, and the emergence of opportunities and threats, suggestions were made to ensure regional and national progress in cattle breeding.