Finansal tabana yayılma, krediler ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye için ampirik bir araştırma

Abstract

Bu araştırmanın amacı finansal tabana yayılma, ekonomik büyüme ve krediler arasındaki ilişkileri Türkiye bağlamında incelemektir. Türkiye gelişmekte olan ülkeler kategorisinde olup ekonomik büyüme ülkenin önemli hedefleri arasında yer almaktadır. Bankacılık sektörü de verdiği krediler ile ekonomik büyümenin lokomotifi konumundadır. Bunun yanı sıra kredilere ve finansal ürünlere daha fazla erişimin sağlanması Türkiye’de finansal piyasaların derinleşmesinde dikkate alınması gereken önemli bir husustur. Bu bağlamda krediler, ekonomik büyüme ve finansal tabana yayılma arasındaki ilişkilerin belirlenmesi Türkiye açısından önem arz etmekte ve araştırmanın temel motivasyonunu oluşturmaktadır. Araştırmada finansal tabana yayılma bağımlı değişkenini temsilen üç alt değişken (ATM sayısı, hesap adedi ve POS sayısı) Temel Bileşen Analizi (Principal Component Analysis) kullanılarak tek bir değişkene dönüştürülmüştür. Bu durum araştırmamızı diğer araştırmalardan farklılaştırmaktadır. Finansal tabana yayılmanın bağımlı değişken, krediler ve ekonomik büyümenin ise bağımsız değişken olduğu araştırmada değişkenler arasındaki ilişkiler çoklu regresyon modelleri ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar krediler ile finansal tabana yayılma ve ekonomik büyüme ile finansal tabana yayılma arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişkilerin varlığını göstermektedir. Bu bağlamda kredilerde meydana gelen %1’lik artış finansal tabana yayılmayı %0,86 düzeyinde arttırırken, ekonomik büyümede meydana gelen %1’lik artış finansal tabana yayılmayı %0,28 arttırmaktadır. Buna göre hem kredilerde hem de ekonomik büyümede meydana gelen artışlar finansal tabana yayılmayı pozitif etkilemektedir.

The aim of this research is to examine the relationships between financial inclusion, economic growth and loans in the context of Turkey. Turkey is in the category of developing countries and economic growth is among the important goals of the country. The banking sector is also the locomotive of economic growth with the loans it provides. In addition, providing greater access to loans and financial products is an important issue that should be considered in the deepening of financial markets in Turkey. In this context, determining the relationships between loans, economic growth and financial inclusion is important for Turkey and constitutes the main motivation of the research. In the study, three sub-variables representing the dependent variable of financial inclusion (number of ATMs, number of accounts and number of POS) were transformed into a single variable by using Principal Component Analysis. This is what differentiates our research from other studies. In the study, in which financial inclusion is the dependent variable and loans, economic growth are the independent variables, the relationships between the variables are analyzed with multiple regression models. The results obtained from the research show the existence of significant and positive relationships between loans and financial inclusion, and between economic growth and financial inclusion. In this context, 1% increase in loans increases financial inclusion by 0.86%, while 1% increase in economic growth increases financial inclusion by 0.28%. Accordingly, increases in both loans and economic growth positively affect financial inclusion.