İşletme öğrencilerinin dindarlık düzeyleri ve etik niyetlerinin pazarlama etiği bağlamında değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ön lisans ve lisans düzeyinde işletme bölümünde öğrenim gören öğrencilerin dindarlık düzeyleri, kişisel ahlak felsefeleri, etik algıları ve niyetleri arasındaki olası ilişkileri tespit etmektir. Bu amaca ulaşmak için Balıkesir Üniversitesinde öğrenim gören işletme öğrencileri arasından kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenen 189 öğrenci üzerinde bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Cevaplayıcıların dindarlık ve kişisel ahlak felsefeleri düzeyini ölçmek amacıyla literatürde güvenilirliği ve geçerliliği kanıtlanmış bazı ölçeklerden yararlanılmıştır. Çok boyutlu ölçeklerle derinlemesine analiz yapabilmek amacıyla dindarlık değişkeni hem tek boyutlu, hem de çok boyutlu olarak analiz edilmiştir. Algılanan etik problem ve etik niyetler değişkenini ölçmek amacıyla senaryo tekniğine bağlı olarak geliştirilen birer soru kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Ön görülen model, yedi hipotezden oluşmaktadır. Hipotezlerden dördünde, dindarlık düzeyi bağımsız değişken olarak kullanılmaktadır. Dindarlık değişkeninin tek boyutlu olarak kullanıldığı yapıda dört hipotezden üçü kabul, biri reddedilmiştir. Çok boyutlu yapıda ise, hipotezlerin üçü kısmi olarak kabul edilirken biri reddedilmiştir. Dindarlık değişkeninin yer almadığı diğer üç hipotezde, algılanan etik problem ile etik niyetler arasında ilişki bulunurken, kişisel ahlak felsefeleri (idealizm ve rölativizm) ile algılanan etik problem arasında ilişki bulunamamıştır.

The aim of this research is to investigate possible relationships between religiosity levels, personal moral philosophies, ethical perceptions and intentions of associate's and bachelor's degree students. Therefore, a survey was conducted on 189 business administration students chosen through convenience sampling at Balıkesir University. In order to measure the respondents' levels of religiosity and personal moral philosophies, some scales with established validity and reliability in literature were used. Religiosity variable was analyzed both uni- and multi-dimensionally to make a deeper analysis with multidimensional scales. To assess perceived ethical problem and ethical intentions variable, one question for each was developed with scenario method. Structural Equation Model was used in data analysis. The proposed model was composed of seven hypotheses. Religiosity level was independent variable in four of them. In the structure where religiosity variable was used unidimensionally, three of the hypotheses were accepted while one of them was rejected. On the other hand, in multidimensional construct three of the hypotheses were partly accepted whereas one of them was rejected. Regarding the three hypotheses without religiosity variable, perceived ethical problem was detected to have a relationship with ethical intentions; nevertheless, no relationship was found between personal moral philosophies (idealism and relativism) and perceived ethical problem.