Terms used in Demirci carpet weaving and their position in derleme sozlugu (compilation dictionary)
Abstract
n this study, some terms used in Demirci carpet weaving are analysed and it is explored whether these words exist in Derleme Sozlugu (Compilation Dictionary), a 12-volume publication of Turkish Language Association. In the collection of data, as well as using some related works, we referred to weavers in Demirci as a source. In the two hundred years history of weaving, Demirci carpets have an important place in daily usage. In recent years, this situation is deteriorated with the development in the carpet industry and the number of carpet weavers has decreased. For this reason, it is necessary to identify these region-specific terms as soon as possible and include them in the Derleme Sozlugu. It is attempted to contribute to dialectology studies by this paper. During our study, it caught our attention that some terms like "argac, aris, kirkit" exist in Derleme Sozlugu, but Demirci is not referred among the regions where these words are used. And some of these are given with different meanings in the dictionary. And also some of the terms we found like ara urgani, e'lik/eklik, giyi ornegi, ic ornegi, ters ilme don't exist in the dictionary. Bu çalışmada Demirci halı dokumacılığında kullanılan bazı terimler üzerinde durulmuş ve bunların Türk Dil Kurumu tarafından yayınlanmış olan on iki ciltlik Derleme Sözlüğü’nde yer alıp almadığı araştırılmıştır. Veri toplamada, ilgili çalışmalar da gözden geçirilerek, Demirci’de halı dokuyan kaynak kişilerden yararlanılmıştır. Üç yüz yıllık dokumacılık tarihinde Demirci halıları gündelik kullanımda önemli bir yer tutmaktadır. Bu durum son yıllarda makine halıcılığının gelişmesiyle gerilemiş, Demirci’de halı dokuyanların sayısı azalmaya başlamıştır. Bu sebeple özellikle ilçeye özgü terimlerin en kısa zamanda tespit edilmesi ve halk ağzından derlemeler sözlüğüne kazandırılması gerekmektedir. Bu çalışmayla bir nebze de olsa ağız çalışmalarına katkı koymak amaçlanmıştır. Yapılan çalışma sonucunda argaç, arış, kirkit gibi bazı terimlerin Derleme Sözlüğünde yer almasına rağmen tespit edilen bölge adlarında Demirci’ye rastlanmaması
dikkatimizi çekmiştir. Bazıları da sözlükte başka anlamlarla verilmiştir. Tespit ettiğimiz terimlerden ara urganı, e'lik/eklik, gıyı örneği, iç örneği, ters ilme gibi bazılarının da Derleme Sözlüğü'nde yer almadığı görülmüştür.