Adams'in eşitlik teorisi bağlamında müzik öğretmenlerinin iş tatminini belirlemeye yönelik bir araştırma

Abstract

Bireylerin işlerinden aldıkları tatmin, ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılama derecesine bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Dolayısı ile gereksinimleri karşılanamayan bireylerde düşük motivasyon, performans ve doyumsuzluk görülebilmektedir. Adams Eşitlik Teorisine göre (1963), iş tatmini, kişinin algıladığı girdi-çıktı dengesine bağlı olmaktadır. Yani, kişinin işi için yaptığı emekler (girdi) ile sonuçta elde ettiği değerler (çıktı) arasındaki denge önem arz etmektedir. Bu araştırmada Adams'ın Eşitlik Teorisine göre müzik öğretmenlerin iş yaşamlarındaki tatminlerine ilişkin düşüncelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmacı, nitel veri toplama aracı olan "görüşme tekniği"ni uygulamıştır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yoluyla seçilen İzmir ili merkezde çeşitli devlet okullarında görev yapan sekiz müzik öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen nitel verilerin analizi aşamasında betimsel analiz kullanılmıştır. Yapılan araştırmanın sonucunda, müzik öğretmenleri meslekleri için bulundukları fedakârlıkları; maddi giderler, emek, harcadıkları iş gücü, hem okuyup hem harçlıklarını kazanmaları gerektiği için beraberinde gelen olumsuz şartlar, fiziksel yorgunluktan ve akabinde yaşadıkları sağlık problemleri olarak ele alırken; diğer bir kısmı, başkasının yanında kalmak zorunluluğundan doğan zorluklar olarak belirtmektedir. Buna karşılık öğretmenlerin çoğunluğu, elde ettiği değerleri; düzenli alınan maaş, sağlık güvencesi, terfi şansları, devletin sunmuş olduğu sosyal şartlar, emeklilik hakkı, öğrencilerin gösterdikleri sevgi ve saygı, iş arkadaşlarıyla ilişkiler, toplum içinde kazanılan saygınlık ve statü olarak vurgulamaktadır. Ayrıca, bazı öğretmenler kendi sarf ettikleri emeğin diğer arkadaşlarına göre daha çok olduğunu düşünmektedir. Öğretmenler, kendilerinden daha az emek sarf eden arkadaşlarıyla aldıkları ücretin aynı olmasının iş motivasyonlarını, tatminlerini ve performanslarını olumsuz etkilediğini belirtmektedir. Araştırmanın bir diğer bulgusunda; öğretmenlerin bazıları, toplumda yer edinip daha çok kazanç sağlayabilme durumunun doğmasından, övülmekten, öğrencilerin dersten memnun olmalarından, işlerine son verilme kaygılarının olmamasından, çalışma koşullarından, yöneticilerin davranışlarından ve iş arkadaşlarının takdir etmesinden doğan değerler üzerinde durmaktadır. Buna ilaveten, öğretmenlerin büyük çoğunluğu, kendilerinin belirledikleri Girdi/Çıktı oranlarının; davranışlarını, motivasyonlarını ve tatmin düzeylerini olumlu yönde etkilediğini, mesleklerini çok sevdikleri için her türlü çabayı gösterdiklerini ve emeklerinin karşılığında aldıkları kazançların kendilerini mutlu ettiğini belirtmektedir. Bir başka bulguda, öğretmenler iş arkadaşlarının Girdi/Çıktı oranları ile kendi Girdi/Çıktı oranlarının eşit olması gerektiğini savunmaktadır. Çünkü her bireyin eşit şartlarda eşit muamele görmesinin iş tatminlerine, davranışlarına ve performanslarına olumlu yansıdığı üzerinde durulmaktadır. Aksi takdirde, iş koşullarında adaletsiz ve eşit olmayan koşullarda çalışıldığında, bu durumun davranışlarına olumsuz yansıyacağı ve dolayısı ile işlerine karşı soğuk davranışlar sergileyebileceği ortaya çıkarılmıştır. Dolayısı ile elde edilen sonuçlara göre, Adams'ın Eşitlik Teorisi'nin müzik öğretmenlerinin iş tatminlerini anlamada faydalı bir bakış açısı sunduğunu ortaya koymaktadır.

Since job satisfaction of people depends partly on degree to which their needs and desires are met, individuals with unmet needs in low motivation, performance and dissatisfaction can be seen. According to Adams' equality theory (1963). Job satisfaction depends on the person detected by the input-output balance. So, the effort he made for the person's job (input) and ultimately the values obtained (output) is important between the balance. In this study music teachers' views about job satisfaction in life were aimed to determine according to Adams' Equity Theory. The study data were collected in semistructured interviews, a qualitative data collection tool. The study sample included eight music teachers who work in different public schools in the province of İzmir. The participants were selected using convenience sampling, a purposive sampling method. The qualitative data were analyzed using descriptive analysis. The study found that some music teachers described their professional sacrifices as financial expenses, effort and labor, negative conditions caused by the necessity of continuing their educations and earning money at the same time, fatigue and resultant health problems. Others said that they had difficulties since they had to live with someone else. A majority of the teachers said that they valued their profession for its regular salary, health insurance, promotions, state social benefits, retirement, love and respect from their students, relationships with colleagues and reputation and status in society. Moreover, some teachers thought that they spent more effort than their colleagues. The teachers said that this negatively affects their professional motivation, satisfaction and performance since they are paid the same salary as their colleagues who spent less effort than they do. Another finding of the study indicated that some teachers emphasized the value created by their ability to earn more income due to their status in society, being praised, their students' being satisfaction with their lessons, not having to worry about being dismissed from their jobs, working conditions, the behavior of their administrators and their colleagues' appreciation. In addition, a majority of the teachers said that the input/output ratios they determined positively affected their behavior, motivation and satisfaction. They make every effort because they love their jobs so much, and they are happy to be paid in return to their efforts. Another finding showed that teachers thought the input/output ratios of their colleagues should be equal to their own input/output ratios. They stressed that equally treatment for all positive affects their professional satisfaction, behavior and performance. It was found that unfair and unequal conditions negatively affect their behavior and harm their attitudes towards their jobs. Thus, the study results showed that Adams' Equity Theory provides useful insight into music teachers' job satisfaction.