Okul yöneticilerinin örgütsel değerlerinin okul toplumuna yansımalarına ilişkin fenomenolojik bir araştırma

Abstract

Bu araştırmanın amacı okul yöneticilerinin örgütsel değerlerini belirleyerek bu değerlerin okul toplumunda yer alan öğretmen ve öğrenciler tarafından nasıl anlamlandırdıkları ortaya çıkarmaktır. Araştırma yöntemi olarak nitel araştırma yöntemi ve fenomenoloji deseni seçilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu 2021-2022 eğitim öğretim yılında Balıkesir ilindeki ortaöğretim okullarındaki 15 okul yöneticisi, 20 öğretmen ve 8 öğrenciden oluşmaktadır. Görüşmeler yoluyla elde edilen veriler içerik analizi yapılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda okul yöneticilerinin “birey odaklı”, “ilişki odaklı”, “yönetim odaklı” ve “gelişim odaklı” olarak dört alt tema altında toplanan 30 örgütsel değeri ifade ettikleri görülmektedir. Öğretmenlerin görüşlerine göre 39 ve öğrencilerin görüşlerine göre 16 örgütsel değer ortaya çıkmıştır. Örgütsel değerler öğretmenlere göre “okul müdürlerine atfedilen değerler”, “okul ikliminde somutlaşan değerler” ve “okuldaki yitik değerler” olarak; öğrencilerin görüşlerine göre ise “ilişkisel değerler”, “bireysel değerler” ve “yapısal değerler” olarak üçer alt temadan oluşmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, okul toplumu tarafından algılanan örgütsel değerlerin okul ikliminde ve okul kültürünün oluşturulmasında belirgin bir etkisi olduğu söylenebilir. Öğrenciler, öğretmenler ve okul müdürlerinin örgütsel değerleri arasında ortaya çıkan ortaklaşmalar ve farklılıklar, okul yöneticileri için örgütsel değerlerin geliştirilmesi ve sürdürülmesi konusunda yol gösterici olabilir.

The purpose of this study is to identify the organizational values of school principals and to reveal how these values are perceived by teachers and students in the school society. Utilizing a qualitative method and phenomenological design, the research included 15 principals, 20 teachers, and eight students from high schools in Balıkesir during the 2021-2022 academic year. Data from interviews were analyzed through content analysis, revealing 30 organizational values identified by principals under four sub-themes: "individual-oriented", "relationship-oriented", "administration-oriented", and "improvement-oriented". Based on teachers' perceptions, 39 organizational values and based on students' perceptions, 16 organizational values were identified. According to teachers, organizational values consist of three sub-themes: "values attributed to school principals", "values embodied in school climate" and "lost values at school"; and according to students' views, these sub-themes are "relational values", "individual values" and "structural values". From the research results, it can be said that the organizational values perceived by the school society have a significant role in school climate and the building of school culture. The commonalities and divergences between the organizational values of students, teachers and school principals can be guiding for school principals in developing and sustaining organizational values.